Onder de titel 'Eerste beklimming met zuurstof' vergeleek Peter Hoffmann in augustus 2003 in het problemistenblad Die Schwalbe het componeren van de Babson Task (een schaakprobleem) met het beklimmen van de Mount Everest.
Een treffende vergelijking. Na Hillary en Tenzing in 1953 zijn op de echte Everest ook boven geweest: een man zonder zuurstoffles, een man zonder dragers, een man met één arm, een blinde, een man met een paar ski's op zijn rug, een man met een snowboard, een echtpaar met een tandem-hangglider, een meisje van vijftien, een man van zeventig, een vader en zoon, drie broers, twee trio's broers op dezelfde dag, een man die een nachtje bleef kamperen. Men kan steeds meer, en maakt het zich daarom steeds moeilijker.
Ook bij de pionpromotie in schaakproblemen schrijdt het kunnen voort. In 1737 liet Stamma als eerste een stelling zien waarin paardhalen de beste zet was. In 1836 deed Calvi dat met een loper, en in 1837 met een toren. In 1883 maakte Shinkman een probleem waarin de vier promoties van één pion verenigd waren, en in 1926 maakte Bettmann de eerste 'Babson Task', waarin de vier promoties van een zwarte pion telkens met de overeenkomstige promotie van een witte moesten worden beantwoord. Dat was in een 'zelfmat' - in 1983 verrichte Leonid Jarosj het onmogelijke door als eerste een Babson Task in een gewone vierzet te maken.
De bestijging mèt zuurstof waar Hoffmann op doelde was dit probleem:
Mat in 4
P. Hoffmann
Die Schwalbe, 2003
1.Txf7+ Kxe6 duurt te lang, dus de sleutelzet is gedwongen: 1.exf7
- anders zou die dame lastig kunnen worden. Er dreigt dan 2.fxg8D en
snel mat, maar Tg8 kan niet vluchten: 1...Txg7 2.f8D+ Ke6 3.Dxe2+ Te5
4.Pc5 mat, of 1...Ta8+ 2.Lxa8 Ke6 3.Pd4+ Kd7 4.f8D mat, of 1...Tf8
2.Dxe2 Ta8+ 3.Lxa8 en 4.De7 mat. Ook 1...dxc1D of dxe1D helpen niet,
maar een betere verdediging is 1...d1D.
Dan faalt 2.fxg8D op Dd7+ (Dd4+? 3.c4! en mat) 3.Txd7 en Zwart staat
pat. 2.hxg8P+ Ke6 lukt niet op tijd, maar 2.fxg8L!,
dreigend 3.c4 en mat wel, want nu is na 2...Dd7+ (2...Dd4+ 3.c4!) 3.Txd7 mogelijk zonder pat; er volgt
3...Kxg6 4.Td6 mat.
Maar na 1...d1T(!)
falen zowel 2.hxg8D als 2.hxg8L op 2...Td4+ 3.c4 met pat. 2.hxg8T is te
langzaam, maar omdat e2 nu ongedekt blijft, werkt wel: 2.fxg8P+! Ke6 3.Dxe2+ Kd6 4.De7 mat.
Na de zelfverlamming 1...d1L(!) is 2.fxg8D(L) pat, en na
2.hxg8P+ Ke6 gaat Dxe2 niet. Maar nu kan 2.fxg8T! Ke6 3.Te7+ Kd6 (3...Kf6
4.c4 mat) 4.Td8 mat.
Zwart heeft ook 1...d1P(!)
met lastige schaakdreigingen. 2.hxg8P+ Kxe6 3.Dxe2+ faalt dan op Pe3,
maar 2.hxg8D! Pxb2+ 3.Lxb2 en 4.Df7 is wel mat.
Wat gebeurt hier nu precies dat de strenge redactie van Die Schwalbe
de lelijke sleutelzet
en de vier witte lopers in de beginstand door de vingers deed zien?
Zwarts vier promoties moeten steeds beantwoord worden door Wits
vier promoties, maar die
promoties vormen geen echo zoals bij de gewone Babson Task, maar een cyclus,
met het schema DL-LT-TP-PD.
'Het lijkt,' schreef Hoffmann, 'alsof de echo het
makkelijkst is - wat natuurlijk gek klinkt bij de Babson. Maar omdat
het opzetten en voorkomen van pat bij de toren- en loper-promoties hier
niet in een gesloten systeem verbonden zijn, zijn er meer patstellingen
nodig. Als de gewone Babson de Everest is, dan is de cyclische Babson
het bestijgen van een berg van 10000 meter, zonder zuurstof' - met die
zuurstof bedoelt hij de hulp van gepromoveerde stukken.
Het zal nog wel wat eeuwen duren voor alle 24
mogelijke Babson-schema's verwezenlijkt zijn, met of zonder zuurstof. Twee
bestaan er nu; nog 22 te gaan.
Wie meer wil weten over de Babson Task ga naar de
zoekmachine op mijn website
en tikke in: Babson.
© Tim Krabbé, 2004
Index AD Magazine schaakrubrieken
Bovenkant pagina |
Hoofdpagina
schaken |
Hoofdpagina
algemene site