DE NEEDLEMAN CONTROVERSE (12 november 2005)

Zijn al die schaakwonderkinderen eigenlijk een compliment voor het schaakspel? Of betekent de ontvankelijkheid van die nog lege hoofden ervoor, dat schaken een steriele kunst is, die geheel buiten het gewone leven staat?
    Terwijl wonderkind-veteranen als Radjabov (18), Nakamura (17) en Karjakin (15) de wereld-top 50 al hebben bereikt (Radjabov is zelfs 18e), Katherina Lahno op haar 15e Europees kampioene werd, en Magnus Carlsen na een flinke terugval nu toch weer bijna op 2600 staat, duiken er bijna wekelijks nieuwe namen op. Een net 16-jarige Chinees, Wang Hao, won een toernooi met een prestatierating van 2843; de 14-jarige Vachier-Lagrave werd vanuit het niets tweede in het kampioenschap van Frankrijk, en dan was er ineens Gaston Needleman. Hij is een Argentijn van 15 jaar die ondanks zijn nederige rating van 2242 in het 'Continentaal kampioenschap van Amerika' in Buenos Aires tweede werd - gedeeld met zes grootmeesters. Dat toernooi telde ook als kwalificatie voor de FIDE World Cup, en de zeven tweeden moesten een tie-break spelen om zes plaatsen - om één uitschakeling dus. Volgens ChessBase (www.chessbase.com) hebben toen de zes oude rotten (onder wie Kamsky) de koppen bij elkaar gestoken om dat jongetje te flikken. Tegen elkaar zouden ze vlug remise spelen, dan hoefde maar één van hen Gaston te verslaan om alle zes prijs te hebben. En inderdaad, Gaston werd laatste - Checkmate for Great Aspirations, kopte ChessBase.
    Stapels verontwaardigde mail stroomden binnen; de zes waren laffe samenzweerders, beulen, dieven, valsspelers - zelfs het woord kindermishandeling viel. Er werd geroepen om maatregelen, en FIDE-voorzitter Iljoemzhinov gaf het slachtoffertje tòch een toegangsbewijs voor de World Cup.
    De buurtbende die het nieuwe jongetje verrot slaat - een goed verhaal. Maar al spoedig bleek ChessBase zich geweldig te hebben geblameerd. Men was geheel afgegaan op een sensatieverhaal in een Argentijse krant dat bulkte van ondeskundigheid: zo had 'de kleine Gaston', terwijl de remiserende grootmeesters uitrustten, 'al zijn talent en intuïtie moeten aanspreken om zich te verdedigen en te rokeren.'
    Desgevraagd bleek Gaston zelf in het geheel niet in een complot te geloven - hij had gespeeld en verloren - geen ramp. Zijn eerste partij had hij trouwens gewonnen; remises waren op dat moment in zijn voordeel. Maar die tiebreak, zeven ronden rapid, volgde meteen op de laatste gewone ronde en duurde tot drie uur 's nachts. Geen wonder dat de 15-jarige instortte, en de zes anderen waren gewoon bezig met hun eigen hachje. Iedere snelle remise was onder die omstandigheden een uitkomst - die zouden ze gráág ook tegen Gaston hebben gespeeld, als er een ander was ingestort.

Een partij uit het gewone toernooi.

Zwart aan zet
Shabalov - Needleman, Buenos Aires 2005

27...exf5 28.gxf5 Lxe5 Geen angst voor de tegenstander met zijn 350 punten hogere rating. Hij heeft scherp gezien dat hij heelhuids uit de penningen komt. 29.Lf4 Tde7 30.f6 Lxf4 Dwingender dan Te6. 31.Txe7 Dxe7 De pointe. In deze vlijmscherpe stelling heeft Zwart de beste kansen. 32.Dxf4 De3 33.Dc7 h5 34.Db7 Pc4 35.Ld5 Pe5 36.Dxa6 Beter 36.Tg1 met de dreiging Txg6 36...Dc5 36...De2 gevolgd door Pg4 won meteen. 37.Db7 Td8 38.Lb3 Td7 38...Td2 met het bijna onpareerbare mat-idee Dd6, gevolgd door Pd7 was winnend. 39.De4 Kh7 40.a4 Df4 was zijn laatste kans. 40...Pg4 dreigt weer Td2 41.Df4 Pe3 42.axb5 Dxb5 en Wit gaf het op.

Buenos Aires leverde Gaston meer dan 150 ratingpunten op - hij staat nu op 2381.

© Tim Krabbé, 2005








 

Index AD Magazine schaakrubrieken
Bovenkant pagina
Hoofdpagina schaken
Hoofdpagina algemene site