De vorige week schreef ik over het nooit herdrukte Bobby Fischer
vs. the Rest of the World van Brad Darrach over de legendarische match
Spassky - Fischer, Reykjavik 1972. Van een Nederlands boek uit 1972 over
die match kwam onlangs, bij New in Chess, wel een nieuwe uitgave uit, nu
in het Engels: Fischer, World Champion! De auteurs waren de 71-jarige
Euwe en de toen 20-jarige Jan Timman. Het was een van de betere boeken
over die match, en het is goed dat het weer verkrijgbaar is.
Euwe, die als FIDE-president door een creatief toepassen
en soms juist-niet-toepassen van de regels zorgde dat de match ondanks
alle strapatsen van de onmogelijke Fischer kon doorgaan, geeft een zakelijk
en droog overzicht van die voorgeschiedenis - maar het gaat in dit boek
om de diepe partij-analyses van Timman. Die stond toen aan het begin van
een grote carrière, niet alleen als schaker, maar ook als analysator
en schrijver. In zijn voorwoord merkt hij op dat Spassky, met zijn 'ondoorzichtig
soort spel', en Fischer met zijn 'heldere stijl, die eenvoudiger aan te
voelen is', elkaar kennelijk inspireerden. Er werden in Reykjavik inderdaad
schitterende partijen gespeeld. Mijn favoriet is de dertiende. Fischer
stond toen met 7-5 voor; Spassky had nog alle kansen. Het werd een geweldig
gevecht, in alle fasen boeiend, waarbij nu de één, dan weer
de ander bovenlag. Timman wijdt er negen bladzijden aan; ik beperk me tot
één van de vele interessante momenten.
Spassky - Fischer, 13e matchpartij, Reykjavik 1972
1.e4 Pf6 2.e5 Pd5 3.d4 d6 4.Pf3 g6 5.Lc4 Pb6 6.Lb3 Lg7 7.Pbd2 O-O
8.h3 a5 9.a4 dxe5 10.dxe5 Pa6 11.O-O Pc5 12.De2 De8 13.Pe4 Pbxa4 14.Lxa4
Pxa4 15.Te1 Pb6 16.Ld2 a4 17.Lg5 h6 18.Lh4 Lf5 19.g4 Le6 20.Pd4 Lc4 21.Dd2
Dd7 22.Tad1 Tfe8 23.f4 Ld5 24.Pc5 Dc8 (zie diagram)
Of Spassky de pion nu geofferd heeft of verloren -
in ieder geval heeft
hij na Zwarts zwakke 15e zet een geweldige stelling gekregen. Hier had
hij volgens Timman met 25.e6 moeten toeslaan Na 25...Pc4 (25...a3 26.b3
a2 27.f5!) analyseert hij: 25...Pc4 26.De2 en nu:
a) 26...Pxb2 27.Pf5 Lc4 28.exf7+ Kxf7 29.Dxe7+ Txe7 30.Txe7+
Kf8 31.Pd7+ met 'hevige aanval.' Het computerprogramma Fritz geeft daarop
echter 31...Dxd7 32.Tdxd7 Lc3 33.Te3 gxf5 34.Txc3 a3 35.Txa3 Txa3 36.Le7+
Ke8 37.Lxa3 Kxd7 38.Lxb2 met remise. Bovendien wijkt Fritz af met het door
Timman buiten beschouwing gelaten 27...Pxd1, waarna 28.Pxg7 Kxg7 29.De5+
f6 30.Dxd5 Pb2 goed is voor Zwart.
b) 26...Ta5 27.exf7+ Lxf7 28.Pde6 Pd6 29.Pxg7 en nu is het volgens
Timman 'moeilijk te zien hoe Zwart zich tegen de aanval kan redden', maar
Fritz speelt doodgemoedereerd 29...Kxg7, in het vertrouwen dat zijn paard
de lange diagonaal kan neutraliseren. Na bijvoorbeeld 30.Lf2 Kg8 31.Ld4
Pc4 32.b3 kan volgen 32...e5 met ongeveer gelijk spel.
In werkelijkheid speelde Spassky 25.Dc3,
met het enerverende vervolg: 25...e6 26.Kh2 Pd7 27.Pd3 c5 28.Pb5 Dc6
29.Pd6 Dxd6 30.exd6 Lxc3 31.bxc3 f6 32.g5 hxg5 33.fxg5 f5 34.Lg3 Kf7 35.Pe5+
Pxe5 36.Lxe5 b5 37.Tf1 Th8 38.Lf6 a3 39.Tf4 a2 40.c4 Lxc4 41.d7 Ld5 42.Kg3
Ta3+ 43.c3 Tha8 44.Th4 e5 45.Th7+ Ke6 46.Te7+ Kd6 47.Txe5 Txc3+ 48.Kf2
Tc2+ 49.Ke1 Kxd7 50.Texd5+ Kc6 51.Td6+ Kb7 52.Td7+ Ka6 53.T7d2 Txd2 54.Kxd2
b4 55.h4 Kb5 56.h5 c4 57.Ta1 gxh5 58.g6 h4 59.g7 h3 60.Le7 Tg8 61.Lf8 h2
62.Kc2 Kc6 63.Td1 b3+ 64.Kc3 h1D 65.Txh1 Kd5 66.Kb2 f4 67.Td1+ Ke4 68.Tc1
Kd3 69.Td1+ Hier zou Tc3+ nog remise hebben gemaakt. 69...Ke2 70.Tc1
f3 71.Lc5 Txg7 72.Txc4 Td7 73.Te4+ Kf1 74.Ld4 f2 en Spassky gaf het
op. De stand was daarmee 8-5; de match beslist.
De vreugde die het naspelen van zo'n partij je bezorgt, brengt het verdriet met zich mee om de kunstwerken waarvan Fischer de schaakliefhebbers heeft beroofd door na die match eenvoudigweg niet meer te schaken.
© Tim Krabbé, 2002
Index AD Magazine schaakrubrieken
Bovenkant pagina |
Hoofdpagina
schaken |
Hoofdpagina
algemene site