Er komen veel meisjes voor in de bijna zevenhonderd bladzijden van Pal Benko - My Life, Games and Compositions. In 1963 verloor hij een bekende partij tegen Fischer in 21 zetten - omdat hij de hele nacht in een auto had zitten vrijen, zo blijkt nu. Verder dan kussen was het niet gegaan, en de combinatie van slaapgebrek en frustratie had z'n werk gedaan.
Bij ieder toernooi had Benkö een schatje dat haar tijd opeiste en misschien is dat een bijkomstige reden dat hij niet nòg verder is gekomen. Hij was tweemaal wereldkampioenskandidaat in een tijd dat er nog echte wereldkampioenen en echte kandidaten waren, maar zijn verslaving aan tijdnood en zijn neiging tot blunderen stonden het allerhoogste in de weg. En misschien ook zijn kleine twee jaar in de gevangenis, nadat hij in 1952 geprobeerd had Hongarije voor het vrije Westen te verruilen. Later werd hij Amerikaan en nu woont hij afwisselend in beide landen.
De in 1928 geboren Benkö is een natuurtalent, en een universeel schaker. Hij had een hekel aan openingen ('Als ik even een dutje wilde doen hoefde ik maar naar een openingsvariant te kijken') omdat daarin niet, zoals in eindspelen, een waarheid te vinden is. Toch was hij een vernieuwer, bijvoorbeeld met het opspelen van zijn rokadepionnen naar g4 en h4 met Wit tegen het Konings Indisch, en vooral met het Benkö Gambiet (1.d4 Pf6 2.c4 c5 3.d5 b5) dat een heel nieuw speltype introduceerde. Hij propageerde het spelen met andere beginstellingen - dat heeft Fischer met zijn Fischerrandom van hem afgekeken. En Benkö heeft talloze fraaie studies en problemen gecomponeerd.
Helpmat in 3
Benkö, 1970
(In een helpmat begint Zwart; hier helpt hij Wit om hem bij de derde
zet mat te zetten.)
Dit is volgens Benkö's vriend Ron Gross Het Grote Marijuana Probleem. Gross had Benkö er al dagenlang vruchteloos mee bezig gezien, en bood hem toen een joint aan om zich wat te ontspannen. Na nog een nacht doorhalen klopte het eindelijk. Botwinnik, Keres en Geller zouden de oplossing niet hebben kunnen vinden. De grap is dat je een mat in de hoek zoekt en met Wit aan zet zou dat ook zònder toren makkelijk zijn, bijvoorbeeld 1.Kd3 Pc3 2.Kc2 Pa2 3.Pb3 mat. Maar met Zwart aan zet lukt het alleen midden op het bord: 1...Kb2 2.Td5 Kc3 3.Tc5+ Kd4 4.Pb3 mat.
In het kandidatentoernooi van 1962 was Fischer de grote favoriet. Deze simpele partij in de eerste ronde kondigde aan dat zijn tijd nog niet was gekomen.
Benkö - Fischer, Curaçao 1962
1.g3 Pf6 2.Lg2 g6 3.e4 d6 4.d4 Lg7 5.Pe2 O-O 6.O-O e5 7.Pbc3 c6 8.a4 Pbd7
9.a5 exd4 10.Pxd4 Pc5 11.h3 Te8 12.Te1 Pfd7 13.Le3 Dc7 14.f4 Tb8 15.Dd2 b5
16.axb6 axb6 17.b4 Pe6 18.b5 Verovert de controle over d5 18...Pxd4
19.Lxd4 Lxd4+ 20.Dxd4 c5 21.Dd2 Lb7 22.Tad1 Te6 23.e5 Lxg2 24.Kxg2
Makkelijker is exd6. 24...Db7+ 25.Kf2 Td8 26.exd6 Pf6 27.Txe6 fxe6
28.De3 Kf7 29.Df3 Db8 (zie diagram)
Hoe redt Wit nu zijn d6-pion? 30.Pe4! Pxe4+ 31.Dxe4 Want Txd6 gaat niet
wegens 32.De5 Td8 (Ke7 33.Dg7+) 33.Td7+! 31...Td7 32.Dc6 Dd8 33.Kf3 Kg7
34.g4 e5 35.fxe5 Tf7+ 36.Kg2 Dh4 37.Tf1 Txf1 38.Kxf1 Dxh3+ 39.Dg2 De3
40.De2 Dh3+ en Zwart gaf het op.
© Tim Krabbé, 2004
|
Bovenkant pagina
Hoofdpagina schaken
Hoofdpagina algemene site