Een jury van de gezaghebbende Schaakinformator zette de volgende partij op de zevende plaats bij de 'Tien Beste Partijen van de eerste helft van 2003.'
Kramnik - Topalov, Monaco 2003
1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pc6 5.Pc3 d6 6.Le3 Pf6 7.f4 a6 8.Df3
Dc7 9.O-O-O Ld7 10.Pb3 Tc8 11.Kb1 b5 12.Ld3 Pb4 13.g4 Lc6 14.g5 Pd7
15.Df2 g6 16.Thf1 Lg7 17.f5 Pe5 18.Lb6 Dd7 19.Le2 Db7 20.Pa5 Db8 21.f6
Lf8 22.a3 Pxc2 Gedwongen maar gevaarlijk. 23.Kxc2 Lxe4+ 24.Kb3 La8
25.La7 Dc7 26.Db6 Dxb6 27.Lxb6 h6 28.Pxb5! Kd7 28...axb5 29.Lxb5+ is
goed voor Wit. 29.Ld4 Ld5+ 30.Ka4 axb5+ 31.Lxb5+ Lc6 32.Lxe5 Lxb5+
33.Kxb5 Tc5+ Wint zijn stuk terug, maar Wits aanvallende koning beslist
nu de partij. 34.Kb6 Txe5 35.Tc1 Txa5 (zie diagram)
36.Tc7+! Kd8 37.Tfc1 Tc5 Na 37...Ta8 38.Kb7! verovert Wit de toren.
38.T1xc5 dxc5 39.Kc6 en Zwart gaf het op; hij gaat mat door Ta7 en Ta8.
Een mooie, originele partij - wat deze lauwering nog meer
glans geeft, is dat het een blindpartij was - de eerste die ooit
een dergelijke eer te beurt viel. En dat terwijl het ook nog een
rapidpartij was (25 minuten + 20 seconden per zet), maar de spelers
waren slechts partieel blind; ze deden hun zetten met de muis op een
leeg bord op een computerscherm.
Vaak is verondersteld dat de blindschaker een soort
innerlijk bord ziet - ook de eerste wereldkampioen (en goed
blindspeler) Steinitz dacht dat. Zo blijkt uit zijn geloof aan een
verhaal dat destijds de ronde deed, en dat hij in een schaakrubriek
serieus navertelde.
Bij autopsie op een zekere Richard Rooke
Rookewarden, die een groot blindschaker zou zijn geweest, waren in
diens hersenen twaalf vlekken aangetroffen die vaag op schaakbordjes
leken, en waarop met een sterke microscoop de slotstellingen te zien
waren van zijn laatste seance. Het blindspelen moest die
breindiagrammen hebben veroorzaakt - ze ontlastten zijn geheugen omdat
hij de stellingen zo kon zien. Onthullend was ook dat Rookewarden vaak,
maar zonder succes, had geprobeerd om méér dan twaalf
partijen simultaan blind te spelen. In zijn brein was een dertiende
bordje gevonden, maar véél vager dan de eerste twaalf -
onbruikbaar.
Toen wat later gemeld werd dat er in de hersenen van een
overleden scheepsbouwer een afbeelding van een schip was aangetroffen,
moet Steinitz hebben begrepen dat hij in de maling was genomen.
Visualisering speelt een ondergeschikte rol bij blindschaken - de
speler kan desgewenst de plaats van een stuk afleiden uit de gedane zetten, en die
weer uit het verhaal van de partij - 'dit is die Open Spanjaard met
mijn paard op h6'. Dat verhaal is essentieel; Ton Sijbrands, met 22
partijen recordhouder simultaan blinddammen, is altijd bang voor
blunders van zijn tegenstanders - dan klopt het verhaal niet meer, en
verliest hij zijn houvast.
Om die verhalen uit elkaar te kunnen houden, moet de
blindspeler de partijen zo verschillend mogelijk maken. Daar had de
onervaren Anand niet aan gedacht bij een blindseance in 1991 waar ik
één van zijn vijf tegenstanders was. Na 1.Pf3 d5 2.g3 c6
3.Lg2 Pf6 4.O-O Lf5 5.d3 e6 6.Pbd2 Le7 in onze partij speelde hij het
vreemde 7.h3 Na afloop legde hij uit waarom. Op het bord naast mij was
dezelfde stelling ontstaan, alleen met de zwarte loper op g4. En Anand
was vergeten welke loper waar stond. Met 7.h3 vroeg hij dat; 7...h6 zei
hem dat de mijne op f5 stond, en die van de speler naast mij dus op g4.
Betekenisvol is ook het verhaal over de grootmeester die aan
tien borden blind speelde en die braaf met 1.f4, 1.Pf3, 1.e4, 1.b3 enz.
varieerde. Alle tegenstanders speelden 1...b6. Op de tweede zet
speelden vijf van hen 2...Lb7, en de andere vijf 2...La6. Op de derde
zet gingen drie van de b7-lopers naar a6 en twee naar c8, terwijl twee
van de a6-lopers naar b7 gingen en drie naar c8. Op de vierde zet wist
de grootmeester van geen enkele loper meer waar die stond, en bij de
vijfde zet ging hij naar de WC en vluchtte door een raampje.
Als het moet weet de blindsimultaanspeler van
duizend stukken waar ze staan - losse lopers, al zijn het er maar tien,
kan hij onthouden noch visualiseren.
© Tim Krabbé, 2004
Index AD Magazine schaakrubrieken
Bovenkant pagina |
Hoofdpagina
schaken |
Hoofdpagina
algemene site