De Nolot Suite is een tien jaar geleden door de Fransman Pierre Nolot samengestelde batterij van elf stellingen waarin menselijke spelers een mooie tactische beslissing vonden, maar waar schaakcomputers toen nog niet aan toe waren, zelfs niet Deep Blue. Op één ervan had Nolots computer veertien maanden en één dag vergeefs staan puzzelen, toen een stroomuitval in Parijs hem van de kans op een Aha-Erlebnis beroofde. Maar over àl die stellingen dachten ze weken, zo niet maanden zonder resultaat - Nolot moet voor iedere stelling een aparte computer hebben gehad.
Kunnen computers de Nolot suite nu aan? Mijn sterke schaakprogramma op mijn snelle computer heeft er nog steeds méér tijd voor nodig dan een mens er in een partij aan zou kunnen besteden.
Wit aan zet
Spassky - Petrosjan
19e matchpartij om het wereldkampioenschap, Moskou 1969
Spassky won dit snel door de sterke verdediger op f6 te ondermijnen: 21.e5 dxe5 22.Pe4 Ph5 (Pxe4 23.Txf8+ of exd4 23.Pxf6 met de dreiging Dg6) 23.Dg6 exd4 24.Pg5 en Zwart gaf het op. Geen enkel programma had toen aan acht dagen genoeg om Spassky te evenaren, maar Nolot dacht dat deze stelling als eerste van zijn suite voor computers doenlijk zou zijn. Wel... de mijne kiest 9 uur lang Pf3, en pas dan rukt 21.e5 op naar de eerste plaats. En dan nog - misschien speelt hij dat wel om de verkeerde reden. Het probleem met de Nolot-suite is dat je stellingen die de computer boven de pet gaan, niet met een computer kunt analyseren.
Maar vaak doen computers zetten waarvan de mens alleen maar kan zeggen: 'Ik sta paf.'
Wit aan zet
Morozevich - Pelletier, Biel 2003
25.La5+ Ke8 26.De2+ Pge7? Na Pce7 of Pce5 staat Zwart gewonnen. 27.Tc7 Db8?? Pxa5 zou Zwart nog steeds goed spel geven 28.Pxc6 Db1+ 29.Kd2 Tg7 30.Tb4 en Zwart gaf het op.
Men vroeg zich af of 25.La5+ misschien vervangen had moeten worden door 25.Pb5 - tot iemand een computer om het fantastische, voor mensen zo goed als onvindbare, en waarschijnlijk winnende 25.Txg5! zag schreeuwen. Dat dreigt Txd5, en op 25...hxg5 volgt iets als 26.Lxg5+ Pce7 27.c6 Pe5 28.Pe6+ Ke8 29.cxd7+ Pxd7 30.Pc7+ Kd8 31.Lxe7+ Kxe7 32.Pxd5+ Kd8 33.Dxa7 en er is niets tegen Tc7. Ook 25...Pge5 26.Txe5 Pxe5 27.Dxa7 Pc6 28.Pxc6+ Dxc6 29.Tb6 Dc8 30.Tb8 helpt niet, evenmin als 25...Pge7 26.Pb5 Pf5 27.Txf5 Txf5 28.Pd6 enz.
Wit aan zet
Shredder - Comet, Paderborn 2002
In deze partij tussen twee computers speelde Wit 1.h4, het soort zet waar een mens in geen veertien maanden op zou komen. De pointe is dat 1.Lc4 niet gaat wegens Lxg2+ 2.Txg2 Dc1+ 3.Tg1 Dxc4 4.f7 Dc6+ met eeuwig schaak. Na 1...Dxh4+ (1...De3 2.Dxe3 dxe3 3.Txc7 helpt niet) 2.Kg1 Dg5 gaat wèl 3.Lc4, en gaf Zwart het op. Ook 2...Dh6 had niet geholpen: 3.Txc7 Lc8 (of 3...La8 4.f7 Tf8 5.De5+ Dg7 6.Dc5 en Tc8) 4.Dg7+ Txg7 5.fxg7+ Dxg7 6.Txc8+ en Wit wint.
© Tim Krabbé, 2005
|
Bovenkant pagina
Hoofdpagina schaken
Hoofdpagina algemene site