De koningin werd aan het eind van de 15e eeuw uitgevonden. Zij is het
beste wat het schaakspel ooit is overkomen - wat eeuwenlang een traag en
saai spel was geweest, fleurde op, werd meeslepend en spannend. Die uitvinding
was tweeledig; het stuk naast de koning kreeg niet alleen andere rechten,
maar ook een nieuwe symboliek. De fers of firsan (Arabisch
voor raadsheer) was het zwakste stuk van het bord geweest; een gekortwiekte
loper die één veldje schuin mocht. Wat er het eerst was,
de rechten of de symboliek, is onbekend - in elk geval werd de nieuwe koningin
geboren in de Latijnse wereld waar de Arabieren het schaakspel in de 10e
eeuw hadden geïntroduceerd. Misschien hebben, op een goede dag in
1475, twee schakers in een Spaanse herberg tegen elkaar gezegd: 'Wat gaat
dit eigenlijk langzaam, zullen we eens een partijtje spelen waarbij die
stomme fers recht en schuin over het hele bord kan?' - en maakte deze omtovering
van het zwakste stuk tot het sterkste snel furore.
Dat het zo gegaan kan zijn wordt gesuggereerd
door de Italiaanse naam van het nieuwe schaak: scacchi alla rabioso,
gekkenschaak - de veranderde fers moet ook enige tijd rabioso hebben
geheten, een dolle raadsheer. Maar misschien is het andersom gegaan - als
de Spaanse koningin de troon naast die van de koning bezette, dan moest
misschien ook het schaakstuk naast de koning een koningin zijn. En omdat
die echte koningin machtig was, moest ook die schaakkoningin méér
kunnen dan dat enkele schuine stapje.
Hoe dan ook, die nieuwe koningin veranderde het
hele spel: de pionnen werden door hun nieuwe carrièremogelijkheden
ook veel waardevoller, en het scherpe spel dat nu ineens aan
het begin van een partij mogelijk was, maakte openingsanalyse nodig. De
stap naar het gekkenschaak is cruciaal geweest in de geschiedenis van het
spel; zonder de nieuwe koningin zou het schaken nooit de koning der spelen
zijn geworden.
 |
| Mat in 4
G. Bouma, 1955 |
 |
| Wit aan zet
Kapnisis - Vajda, Peristeri 2001 |
 |
| Wit speelt en maakt remise
V. Korolkov en V. Mitrofanov, 1957 |
© Tim Krabbé, 2002
Index AD Magazine schaakrubrieken
Bovenkant pagina |
Hoofdpagina
schaken |
Hoofdpagina algemene site