De 38-jarige (maar 22 lijkende) Israëlische Amerikaan Noam Elkies, van wie ik de vorige week een krankzinnig probleem liet zien in het door hemzelf bedachte genre van de no-brainer (problemen die zichzelf oplossen zonder dat er een brein aan te pas hoeft te komen), maakt ook schitterende eindspelstudies. Hij componeert daarnaast muziek; hij krijgt veel verzoeken voor nieuw werk van Amerikaanse symfonie-orkesten. Eén opera van hem is in Londen uitgevoerd. (Maar zie PS.) Soms treedt hij als concertpianist op, en hij heeft een nieuw muziek-notatiesysteem ontwikkeld.
Zowel toen hij vijftien als toen hij zestien was, won hij goud op de Amerikaanse en de internationale wiskunde-olympiade, éénmaal met een perfecte score. Op zijn
achttiende studeerde hij summa cum laude af in wiskunde en muziek aan het Columbia College. Op zijn twintigste werd hij doctor in de wiskunde, en op zijn 26ste hoogleraar in Harvard - de jongste die ze daar ooit hebben gehad.
De eerste keer dat hij aan het oplos-wereldkampioenschap meedeed (in 1996 in Tel Aviv, omdat hij toevallig in de stad was voor de bar-mitzvah van een neefje) won hij dat. Een man van de geest dus, maar hij tilt ook halters van meer dan 130 kilo. (Zie PS.)
Harold van der Heijden, onze studie-goeroe (rechts op de foto), beschrijft een ontmoeting toen Elkies voor een wiskunde-congres in Nederland was. Ze spraken af op het station van Deventer. Omdat hij hem alleen van een foto in een Israëlisch schaakboek kende, waarop hij in rok achter de piano zit, hield Van der Heijden een bordje met NOAM ELKIES omhoog. 'Nou had ik niet direct verwacht dat hij in dat kostuum in Deventer zou verschijnen, maar hij kwam op een regenachtige, kille nazomeravond in korte broek op me afgelopen. Tot mijn verbijstering droeg hij daaroverheen een doorzichtige plastic regenjas met grote blauwe cirkels.'
Bij Harold thuis nam Elkies diens zoontje op de knie om wat Israelische liedjes voor hem te zingen, onderhield zich met Harolds vrouw over haar wandkleden, vertelde iets over de uitvoering van het concert waarvan de CD opstond, liet zijn nieuwste eindspelstudie zien, en ging in op de merites van een eigen studie van Harold. Dit alles tegelijk. 'De volgende dag heb ik hem met enige spijt weer op het station afgezet. Ik ben ervan overtuigd dat dit de meest briljante mens is die ik ooit heb ontmoet.'
Wit speelt en wint
Noam Elkies, 1984
1.Pd7+ Niet 1.a6 f2 2.a7 f1D 3.a8D Df6+ 4.Kxd5 Df3+ 1...Ke8 Op Ke7 volgt 2.Pb6 f2 3.Pxd5+ en Pe3 2.Pf6+ gxf6+ 3.Ke6 Kf8 4.a6 f2 5.a7 f1D 6.a8D+ Kg7 Nu loopt 7.Db7+ Kxg6 8.Df7+ Kh6 9.Dxh5+ Kg7 10.Df7+ Kh6 11.Dxf6+ op niets uit, maar: 7.Dh8+! Kxh8 Of 7...Kxg6 8.Dg8+ Kh6 9.Kf7 en mat. 8.Kf7 en Zwart gaat mat.
Wit speelt en wint
Noam Elkies, 1986
Na 1.g7 dreigt Wit op de achtste rij binnen te komen. 1...Tf1+ Na 1...dxe6+ 2.Kxf6 Tf1+ 3.Ke7 Tf7+ 4.Kxe6 is het meteen uit. 2.Kg4 Tg1+ 3.Kf4 Tf1+ Na 3...Txg7 4.exd7 Kf7 5.hxg7 Td8 6.Kf5 wint Wit makkelijker. 4.Ke3 Te1+ 5.Kf3 Txe6 Het is niet duidelijk wat Wit bereikt heeft; op 6.Txd7 volgt Te8. 6.Te4! Een wonderbaarlijk zet; de witte koning kan het alleen af. Na torenruil gaan alle zwarte pionnen door tempodwang verloren. Bijvoorbeeld: 6...c5 7.Txe6 dxe6 8.Ke4 f5+ 9.Ke5, of 6...Txe4 7.Kxe4 d6 8.Kd3 c5 9.Kc4 en altijd zal Zwart ten slotte Kf7 moeten spelen.
Elkies heeft een eigen
website
met een afdeling over
schaken.
© Tim Krabbé, 2005
PS: Elkies wijst mij erop dat er nooit een opera van hem is uitgevoerd in Londen. Hij doet aan gewichtheffen, maar ontkent dat hij ook maar in de buurt van 130 kilo zou kunnen komen. 'De mensen die een paar jaar geleden dit flauwekul-verhaal de wereld hebben ingestuurd hebben bekend.'
|
Bovenkant pagina
Hoofdpagina schaken
Hoofdpagina algemene site