'Euwe zelf was waarschijnlijk te systematisch ingesteld om zich over
te geven aan de creatieve kunst om studies te vervaardigen,' schrijft Jan
Timman in zijn juryrapport van het studietoernooi ter gelegenheid van Euwe's
honderdste geboortejaar. Naast een postzegel was dat toernooi helaas de
enige behoorlijke manier waarop de Nederlandse schaakwereld dat eeuwfeest
vierde. Gelukkig mochten die studies, 132 inzendingen van over de hele wereld,
er zijn. Timman, die zelf prachtige studies heeft gecomponeerd, en die
hier de éénkoppige jury was, vond het niveau over het algemeen
zeer hoog, en over de winnende studie van de onbekende Nederlander Henk
Enserink (Timman beoordeelde de inzendingen uiteraard anoniem) was hij
lyrisch. Hij
gebruikt woorden als 'met kop en schouders'; 'grenzeloze bewondering';
'geniale hoofdvariant'; 'een groengeel gevoel van jaloezie', en eindigt
zijn in Lissabon geschreven rapport met: 'Deze studie is om van te watertanden,
hetgeen ook het geval is als je een geroosterde inktvis met een fles Ribera
del Duero op tafel hebt staan.'
Het hoofdmotief van Enserinks bekroonde studie
(zie diagram links) is dan ook Timmans favoriete thema: de penning.
 |
| Zwart speelt, Wit maakt remise
Henk Enserink 1e Prijs Euwe-100 Toernooi, 2001 |
Zwarts eerste zet ligt voor de hand: 1...Tc7+ 2.Lc2+ Na 2.Kd2? f2 3.Le2 Lxe2 4.Kxe2 Tc2+ 5.Kf1 Txa2 wint Zwart 2...Lf5 Op Kg8 komt weer 3.Tg6+ met de variant van de dreiging. 3.Td7+! Schitterend; na Txd7 4.Lxf5+ wint Wit zelfs. 3...Kg8! Zwart moet zijn toren offeren, maar hoe? 3...Kg6 4.Txc7 f2 5.Lxf5+ Kxf5 6.Tf7+ is niet goed, evenmin als 3...Kh6 4.Txc7 f2 5.Ld3 Lxd3 6.Tf7 f1D+ 7.Txf1 Lxf1 8.a4 b4 9.Kb2 Lc4 10.a5 en Zwarts laatste pion verdwijnt. 4.Txc7 f2 Nu veld f7 gedekt staat gaat de verdediging met 5.Ld3 niet meer op. 5.Tc8+! Een nieuw torenoffer. 5...Lxc8 is remise na 6.Ld3 b4 7.Kd2 Le6 (Lh3 8.Ke3 f1D 9.Lxf1 Lxf1 10.Kd4 met remise) 8.Ke3 Lxa2 9.Kxf2 enz. 5...Kf7 6.Tc7+ Ke8 Of Kf6 7.Tc6+ Kg5 8.Tc5 f1D+ 9.Kb2 en de zwarte loper gaat verloren. 7.Tc8+ Nog eens dit torenoffer. Op Lxc8 volgt weer: 8.Ld3 b4 9.Kd2 Lh3 10.Ke3 f1D 11.Lxf1 Lxf1 12.Kd4 en pion b4 valt. 7...Ke7 8.Tc7+ Kd6 Nu lijkt het toch afgelopen met Wit, want het zoveelste torenoffer, 9.Td7+, wordt aangenomen: 9...Lxd7 10.Ld3 Kc5 en Lb5 met winst. De promotie is dus niet meer te voorkomen, maar: 9.Tf7! Zoëven een reddende penning langs de 5e rij, nu langs de f-lijn. 9...f1D+ 10.Kb2 gevolgd door Txf5 met remise.
Bij zijn jury-rapport
voegde Timman ook een eigen studie, geïnspireerd op een motief uit
een partij Marchall - Kupchik, Havanna 1913. (Zie diagram
rechts.) Na 30.h4 h5 31.Th8+ gaf Zwart het op wegens Kg6 32.gxh5+ Txh5 33.Txh5 Kxh5 34.Th8+ Kg6 35.h5
mat.
 |
| Zwart speelt, Wit maakt remise
Jan Timman, 2001 |
In Timmans carnavaleske beginstand moet Zwart voorlopig schaak geven; Wit mag niet aan het woord komen. 1...Dg2+ 2.Txg2 Pf3+ 3.exf3 Tcxc1+ 4.Le1 De weg naar h4 moet vrijkomen. 4...Txe1+ 5.Lf1 Txf1+ Na een hardhandig-romantische inleiding is het motief uit Marshall - Kupchik op het bord gekomen. 6.Kh2 Th1+ 7.Kg3 gxh4+ Zonder de loperoffers zou dit mat zijn geweest. 8.Dxh4 Txh4 9.Kxh4 En niet 9.h7 Tbh1 10.Tg1 T1h2 en mat. 9...Th1+ 10.Th2 Opnieuw een 'losse schaakparade'; na 10.Kg3 zou h4, als in het voorbeeld, mat zijn. 10...Txh2+ 11.Kg3 Kg6 12.Kxh2 Kxh6 De orkaan is uitgewoed. Het pionneneindspel is op het nippertje remise. 13.Kg3 Kg5 14.f4+ Kf5 15.Kh4 Kxf4 16.Kxh5 Kf3 17.Kg6 Kxf2 18.Kf6 Ke3 19.Ke5 Kd3 20.Kd5 En niet 20.Kd6 Kd4 en Zwart wint. 20...Kc2 21.Kd6 en remise.
© Tim Krabbé, 2001
Index AD Magazine schaakrubrieken
Bovenkant pagina |
Hoofdpagina
schaken |
Hoofdpagina
algemene site