DE PRIJS VAN GOD (1)

Ik heb al vaak over de Babson Task geschreven en over de tovenaar die hem ten slotte maakte, Leonid Vladimirovitsj Jarosj uit Kazan - ook in deze rubriek. Nieuwe ontwikkelingen geven mij een excuus het nog eens te doen.
    De Babson Task, een schaakprobleem, was de Heilige Graal van het schaken; een mat in 4 waarbij de vier promoties van één zwarte pion beantwoord zouden moeten worden door de vier overeenkomstige promoties van één witte pion.
    Dit idee, bijna honderd jaar geleden voor het eerst geformuleerd door een Amerikaan, Babson, werd in 1929 voor het eerst verwezenlijkt, maar in een zelfmat. In een gewoon probleem slaagde niemand er in, en men nam aan dat dat ook niet mogelijk zou zijn. De dapperen die het toch probeerden kwamen niet verder dan lelijke benaderingen, en een Fransman, Pierre Drumare, werd een onsterfelijke anti-held door, naar eigen zeggen, 22 jaar van zijn leven, à 4 uur per dag, tevergeefs aan de Babson-queeste te besteden.
 
Jarosj in 1983
    Toen was er, in 1983, ineens een totaal onbekende 26-jarige voetbaltrainer uit Rusland, Jarosj, die de Babson Task luchtig en elegant verwezenlijkt had - waar twintig ossen tevergeefs in een modderpoel hadden geploeterd toonde nu een ballerina met één enkel sprongetje de Waarheid.
    Deze zoektocht heb ik beschreven in een boekje, 'De man die de Babson Task wilde maken', en in een Engelstalig schaakboek. Daarna stond het verhaal zo'n 15 jaar stil. Tot een klein jaar geleden een Nederlandse vriend die in Ierland woont, Rick, voor zijn werk een paar dagen naar Kazan moest. Als Jarosj-bewonderaar had hij gefantaseerd dat hij bij het station zou worden opgewacht door Jarosj die zou zeggen: 'Komt u met mij mee, ik zal u mijn nieuwe problemen laten zien,' maar in werkelijkheid had hij geen tijd, en een blik in het telefoonboek leverde twee kolommen Jarosj'en op. Kazan is een miljoenenstad.
    Maar Ricks doorzettingsvermogen was geprikkeld, en wat later mailde hij me dat hij toch adres en telefoonnummer van Jarosj te pakken had gekregen en dat hij God, zoals hij hem consequent noemt, zelfs al aan de lijn had gehad. 'Ik heb de speld in de hooiberg gevonden, alleen, de speld spreekt geen Engels.' Rick zelf spreekt niet veel Russisch, maar toen hij sjachmaty en Task Babsona had gezegd, had er aan de andere kant van de lijn een enthousiast 'da, da!' geklonken, en had hij 'een stortvloed van enthousiaste Russische klanken' over zich heengekregen. Rick stelde nu voor een conference call op te zetten, met Jarosj, hemzelf, mij, en een Russisch sprekende vriendin in Amerika, Irina, die tolk zou zijn.
    In eerbiedige, en ook wel wat zenuwachtige afwachting, bedacht ik dat je het met God natuurlijk niet bij een conference call laat - ik zou dat gesprek gebruiken om Jarosj te zeggen dat ik naar hem toe wilde komen in Kazan. Als hij dat goedvond, zou ik daar het schaakinterview van mijn leven maken, en dat als basis gebruiken voor een uitgebreide nieuwe uitgave van mijn Babson-boekje. Misschien zou Jarosj mij ook inzage geven in zijn oude papieren - ik stelde me voor dat ik zijn eerste gestempelde diagrammetjes te zien kreeg, en dat ik papiertje voor papiertje het Diagram van de Eeuw zou zien opdoemen - dat zou de mooiste schaakervaring van mijn leven zijn.
    Op een mooie zondag in mei was het zo ver. Ongelooflijk helder klonken de stemmen van Rick uit Dublin, Irina uit Houston, en, adembenemend werkelijk, die van Leonid Vladimirovitsj uit Kazan. God bleek een vriendelijke, goedlachse man die het geweldig zou vinden mij te ontvangen; een vriend die Engels kende zou kunnen tolken. Een tikje teleurstellend was dat mijn droom om zijn Enige Profeet te zijn niet vervuld zou worden; Jarosj had juist zelf een boek over de Babson Task voltooid, getiteld: Het Achtste Wereldwonder, dat eind 2000, of misschien ook wel eind 2001, uit zou komen, en bovendien was hij een website over de Babson Task aan het opzetten. Zou hij me dan nog wel alles over het ontstaan van zijn probleem willen vertellen voor mijn boek? Maar het kon me niet schelen - als er ooit iemand was geweest met wie ik op de foto wilde en die ik de hand wilde schudden, dan Leonid Vladimirovitsj Jarosj - alleen dáárvoor zou ik al naar Kazan reizen.
    Ik ging naar een reisburo en regelde de reis. (Wordt vervolgd.)

Jarosj' eerste Babson Task uit 1983 heb ik al eens in deze rubriek vertoond. Hij verbijsterde de schaakwereld nog eens extra door al een paar maanden later een geheel nieuwe Babson Task te publiceren, vol nieuwe ideeën, en minstens zo fraai als die eerste.
 
Mat in 4
Leonid Jarosj
1e Prijs, Thèmes-64, 1983

1.Pxc3
1...c1D 2.exd8D Dxc3 3.Pxf6 Dd4 4.Lxd4 mat
                           Dxe3 3.Tc4 en 4. mat
1...c1T 2.exd8D? Txc3 3.Pxf6 pat
            2.exd8T! Txc3 3.Pxf6 Kxf6 4.Lxc3 mat
1...c1L 2.exd8D? Lxe3 3.Tc4 pat
            2.exd8L! Lxe3 3.Tc4 Kd6 4.Pe4 mat
1...c1P 2.exd8D? Pb3+ en Wit komt te laat
            2.exd8P! Pb3+ 3.Kb6 en 4.Pf7 mat

© Tim Krabbé, 2001

Index AD Magazine schaakrubrieken
Bovenkant pagina | Hoofdpagina schaken | Hoofdpagina algemene site |