Eén van de taken van een schaakwereldkampioen is de schaakwereld
te voeden met nieuwe ideeën, en te sturen met opmerkelijke uitspraken.
Dat deed Alexander Khalifman toen hij enige tijd geleden in een interview
in Der Spiegel zei dat het toernooischaak zoals we dat nu kennen
binnen vijf jaar zal verdwijnen. Er zullen dan per jaar misschien nog één
of twee klassieke toernooien zijn, en verder alleen Internet-toernooien.
Die boude bewering legde het blad 'Schach' voor
aan 17 grootmeesters en andere experts. Daarbij bleek dat iedereen de grote
rol erkent die het Internet bij schaken speelt, maar dat vrijwel niemand
gelooft dat Internet-toernooien echt de gewone zullen vervangen. En dat
helemaal niemand dat aangenaam zou vinden. 'Het gaat niet om wat we kunnen,
maar om wat we willen,' zei de schaak-uitgever Arno Nickel; reizen is geen
nadeel, maar juist een voordeel van toernooien. Christopher Lutz vatte
de bezwaren samen door te zeggen dat het Internet het menselijk contact
niet zal kunnen vervangen 'zolang er geen online-kroegen met cyber-bier
zijn.' Hij heeft gelijk; wat vond ik het laatst heerlijk om na mijn vele
Internet-geschaak eindelijk weer eens een echt vluggertoernooi te spelen,
met geklak van stukken op tweehonderd borden, geklik van de knoppen op
tweehonderd schaaklokken, en oude schaakvrienden die geen spat veranderd
waren.
Internet-schaak is een toevoeging aan, maar geen
vervanging van het gewone schaak. Een probleem is ook dat er te makkelijk
vals kan worden gespeeld. Op de ICC, de grote Internet schaakclub, zijn
computer-bedriegers (spelers die een schaakprogramma gebruiken) een plaag;
velen hebben stapels theorieboeken naast het scherm, en de ergste onsportievelingen
simuleren in verloren stelling het verbreken van de verbinding. Inplaats
van één scheidsrechter voor een heel toernooi heb je bij
een Internet-toernooi twee scheidsrechters per partij nodig; één
bij iedere speler. 'Spionnen,' noemt Sjirov ze in de Schach-enquete, en
hij voegt er vilein aan toe: 'Als ik tegen Kasparov speel, hoe kan ik er
dan zeker van zijn dat hij ook zo'n spion heeft?' Ik zou inderdaad niet
graag de scheidsrechter zijn die Kasparov naar de WC moet volgen, om te
kijken of hij daar niet een geheime verbinding heeft met Deep Blue.
Het zou op den duur ondoenlijk zijn, met al die
scheidsen, maar die zijn ook helemaal niet nodig als men het idee laat
varen dat Internet-schaak op gewoon schaak moet lijken. Het voorbeeld ligt
voor de hand: correspondentieschaak. Dat het overbrengen van de zetten
daar een paar dagen duurt inplaats van een paar tienden van seconden is
geen wezenlijk verschil. Waar het om gaat is dat de spelers onbespied zijn,
en dus van theorieboeken, en tegenwoordig van computers, gebruik zullen
maken. Bij correspondentieschaak, en ondertussen ook bij email-schaak,
is dat allang aanvaard, omdat er toch niets tegen te beginnen is. Het best
zou men het hele Internet-schaak als een soort 'Advanced Chess' kunnen
zien, Kasparovs idee waarbij twee spelers, ouderwets tegenover elkaar zittend,
gebruik mogen maken van computers. Internet-schaak zou op die manier een
apart soort schaak worden, met eigen kampioenen en eigen taktieken, en
geen moeizame en op den duur onmogelijke simulatie zijn van bij-elkaar-schaak.
Dat overleeft alles. Netzomin als de brief, het telegram, de telefoon,
de telex, en de e-mail er een bedreiging voor waren, is het Internet, die
snelle postbode, dat.
Alsof hij Khalifman op zijn wenken wilde bedienen, zo heeft Kasparov
in februari de opening van zijn grote Website KasparovChess (de
opvolger van Club Kasparov) luister bijgezet met een eerste Internet-grootmeestertoernooi
dat, in een finale tegen de Grote Baas zelf, gewonnen werd door onze eigen
Jeroen Piket. Het was een echt Internet-toernooi, met scheidsrechters-aan-huis,
en met allerlei technische problemen; zo moest de eerste finalepartij Kasparov
- Piket worden geannuleerd wegens problemen met de verbinding. Op de site
erkent men dat ruiterlijk, en die problemen worden natuurlijk ook nog wel
opgelost. Maar dat Kasparov het eigenlijk verkeerd om doet (Advanced
Chess als je bij elkaar zit; scheidsrechters als je niet bij elkaar
zit), daar komt hij ook nog wel achter.
KasparovChess is groots opgezet; een riant maar
volstrekt chaotisch jongenshuis waar geld (Piket won twintigduizend dollar,
de grootste prijs in zijn carrière) en smaak geen rol spelen. Het
is een Belgisch kermisinterieur, met overal floepende, draaiende, knipperende,
leukige schaakbordjes, pionnen en wereldbolletjes. Er is zóveel,
en dat is zo onoverzichtelijk gepresenteerd, dat het me ondanks een uur
zoeken niet lukte om een ronkend welkomstwoord van Kasparov dat ik wilde
citeren, terug te vinden. Zelfs niet toen ik in zijn eigen zoekmachine
new
era en global invoerde. Maar voor wie van schaken èn
van verdwalen houdt is het een paradijs. Je kan er chatten en schaken,
live partijen volgen, recente partijen naspelen; in de 'KasparovChess University'
dertig of veertig instructiefilmpjes met wel tien grootmssters bekijken
(hoewel, ik heb me gekgedownload maar niet de universiteits-software aan
de praat gekregen; een noodkreet aan de Webmaster strandde op een foutmelding);
er zijn discussiegroepen, je kan er een gratis @KasparovChess.com
email-adres krijgen (iets voor Karpov?), en er zijn talloze artikelen, rubrieken,
columns, interviews, lessen, verslagen, kalenders. Voor veel daarvan moet je je
als lid registreren. Dat is gratis maar het is ook, zo werd elders op het
Internet gezegd, lastiger dan een partij tegen Kasparov winnen. Maar mij
is het gelukt!
Hier nog een bijzonder partijtje dat ik in een duister zolderkamertje van het jongenshuis vond. Het is een soort koffiehuispartij, gespeeld na afloop van een toernooi in Ierland. Wit is een negenjarige aanstaande wereldkampioen, Zwart een zestienjarige bijna-grootmeester.
Howell - McShane, Bunratty 2000
1.e4
c5 2.c3 Pf6 3.e5 Pd5 4.Pf3 Pc6 5.d4 cxd4 6.cxd4 d6 7.Lc4 e6 8.O-O Le7 9.Lxd5
exd5 10.Pc3 dxe5 11.dxe5 Le6 12.Te1 O-O 13.Pd4 Db6 14.Pxe6 fxe6 15.Te2
Lc5 16.Le3 Lxe3 17.Txe3 (zie diagram) Txf2 18.Kxf2 Tf8+ 19.Ke2 Dxb2+
20.Kd3 Pb4+ 21.Kd4 Tf4+ 22.Kc5 Pa6+ 23.Kd6 Db6+ 24.Ke7 Tf7+ 25.Ke8 Dc7
en Wit gaf het op.
© Tim Krabbé, 2000
Index AD Magazine schaakrubrieken
Bovenkant pagina |
Hoofdpagina
schaken |
Hoofdpagina
algemene site |