Kingloek

Ook vijf jaar nadat ik het bestaan ervan ontdekte ben ik nog op het weerloze af betoverd door het Internet-schaak. Je logt in, klikt in het tegenstanders-venster een groen bolletje aan, en je partij tegen iemand in Singapore, Brazilië of Weesp is begonnen. En een halve seconde nadat je e2-e4 geklikt hebt, bliept je computer en gaat pion c7 naar c5.
    Wat er in die halve seconde gebeurt is nauwelijks te bevatten. Mijn e2-e4 is via een kabel naar mijn provider gevlogen; vervolgens door glasvezelkabels en via satellieten naar de computer van de schaakclub in Pittsburgh, Pennsylvania, USA; daarvandaan naar, laten we zeggen, Sao Paulo waar iemand c7-c5 heeft geklikt; en daarna weer langs omgekeerde weg, via een Braziliaanse provider, Pittsburgh, en mijn provider, terug naar mijn scherm.
    Vaak gaat het sneller dan in een halve seconde.
    De leukste Internet-schaakclub is de ICC (Internet Chess Club; www.chessclub.com - $50 per jaar), ook omdat je daar zo'n 300 grootmeesters, onder wie veel spelers uit de wereldtop, live kunt zien vluggeren. Wie precies, dat weet je niet altijd, want iedereen speelt onder een 'handle', een soort artiestennaam. Soms méér dan een. Kasparov was achtereenvolgens Dahlia, Yotam, Vadik en Shakespeare. Hij komt niet meer (bereidt zijn eigen schaakserver voor), maar bijna dagelijks kan je op de ICC mensen volgen als Leon (Shirov), chukcha (Shirov), udav (Kamsky), wanted (Morozevitsj), A-Morozevich (ook Morozevitsj), EasyToGuess (Lautier), NDShort (Short), en tendulkar (Svidler). Karpov, Anand en Fischer zijn er niet gesignaleerd, maar misschien houden ze hun identiteit geheim.
    Timman speelt niet op de ICC, maar FlyingPiket (Piket) en vooral KingLoek (Van Wely) zijn er vaak. Op 30 augustus van dit jaar, om 2 uur 's nachts in Breda, logde KingLoek in. Hij speelde een paar uur tegen diverse tegenstanders, tot hij om een uur of 5 's ochtends op 'Goldmund' stuitte; de Moskouse grootmeester Aleksander Rustemov, ongeveer 120ste op de wereldranglijst. (Van Wely staat 43ste.) Toen ze om zeven uur die avond stopten ('schat, je ontbijt, lunch en avondeten staan te verpieteren') hadden ze honderdzevenenveertig 3-minuten vluggertjes gespeeld, en had KingLoek met 77½ - 67½ gewonnen.

Twee weken later troffen ze elkaar weer, en nu deden ze het wat kalmer aan. Van acht uur 's avonds tot kwart over negen 's ochtends speelden ze een match van slechts honderddertien partijen. KingLoek won weer, nu met 72 - 41.
Toen ik hem vroeg of hij geen aardig partijtje voor dit stukje wist, zei hij dat hij er zich geen enkele kon herinneren. Ik heb er daarom zelf een gekozen die zeer instructief is voor dit soort schaak, dat heel anders is dan gewoon schaken. Niet alleen doordat alle zetten binnen drie minuten moeten worden gedaan, maar ook door het spelen met de muis. Goed muismanschap, een schone muisbal en een grote muismat zijn essentiëel - voor dat laatste gebruikt KingLoek een dik zaterdagbijvoegsel. (NB: En hier kunt u met de symbolen onder het schitterende Palview schaakbord de partij naspelen, of de zetten aanklikken om het betreffende diagram te krijgen.)

Goldmund - KingLoek, 1e match, 100ste partij, 1999
1.d4 d5 2.Pf3 Pf6 3.e3 Lf5 4.c4 c6 5.Db3 Db6 6.Pc3 e6 7.Ld2 Pbd7 8.Ph4 Dxb3 9.axb3 Lc2 10.c5 Lxb3 11.Ld3 a5 12.Ra3 a4 13.Ke2 b5 14.Tha1 Tc8 15.Pxb5 Liever een stuk achter dan in de knoop. 15...cxb5 16.Lxb5 Tb8 17.Lxa4 Lc4+ 18.Ke1 Txb2 19.Lc6 Le7 20.Ta8+ Ld8 21.Lc1 Te2+ 22.Kd1 Txf2 23.T1a7 O-O 24.Pf3 Pe4 25.Pd2 Pxd2 26.Lxd2 Pf6 27.La4 Pe4 28.Le1 Ta2 29.Lc2 Txa7 30.Txa7 Lg5 31.c6 Lxe3 32.Lb4 Tc8 33.c7 Lf4 34.La5 g5 35.La4 Lxc7 Sterker dan Pc3+ omdat er nu meer geruild wordt. 36.Lxc7 Txc7 37.Txc7 Pc3+ 38.Kd2 Pxa4 Wit, met 52 seconden tegen 20, heeft winstkansen. Hij moet Zwart door zijn vlag laten gaan en dan minstens één pion over hebben, anders is het remise. 39.Ke3 Pb6 40.h4 Fout: Wit moet zijn materiaal zo lang mogelijk op het bord houden. 40...gxh4 41.Kf4 Kg7 Een grote troef voor Zwart is de veilige positie van zijn koning. Nu die geen schaakjes hoeft te verwachten kan Zwart telkens, terwijl de witte zet nog aan de reis Moskou-Pittsburgh-Breda bezig is, het stuk al aanklikken waarmee hij wil spelen. Dat scheelt kostbare tienden van seconden. 42.Kg5 Pa4 43.Kxh4 Pc3 44.g4 Pb5 45.Tb7 Pxd4 46.g5 Pb3 47.Tb4 Kg6 48.Kg4 e5 49.Tb6+ Principieel fout. Zolang hij dat schaak als dreiging bewaart kan Zwart geen stukken aanklikken vóór hij weet of hij schaak staat. De tijdstand is nu 38-11; het wordt spannend. 49...Kg7 50.Tb4 e4 51.Kf4 Pc5 52.Tb8 Pe6+ 53.Ke3 Ld3 54.g6 Een goede verwarrende zet op een slecht moment; Zwart heeft immers toch d5 al aangeklikt om d4+ te spelen. 54...d4+ 55.Kd2 hxg6 56.Te8 Lc4 57.Tc8 e3+ 58.Ke1 Lb5 59.Tb8 Na 59.Tc2 d3 60.Te2! maakt Wit remise, Zwarts 6 seconden is dan niet genoeg. 59...Ld3 60.Tb3 Na 60.Tb2 moet Zwart, met nog 4 seconden, remise forceren met d2+ 60...Lf5 61.Tb4 d3 62.Tb3 d2+ 63.Ke2 Lg4+ 64.Kxe3 d1D Nog 3 seconden, maar het is mat op de volgende zet: KingLoek heeft het gehaald. 65.Tb2 Dd4 mat