Onder vaste schaakpartners, in schaakcafé's en op clubs ontstaat
bij vluggertjes vaak iets dat je 'schaakfamilietaal' zou kunnen noemen
- uitroepen, vaak citaten die tot vervelens toe (maar dat is juist het
leuke) worden herhaald in bepaalde situaties.
Zo riepen een schaakvriend en ik vaak 'Spot the
loony' (Ontdek dwaas aan; de kernzin van een beroemde sketch van Monty
Python) als de ander een stomme zet had gedaan. Bij ongewone stellingen
zeiden we soms 'Dit is wel een heel vreemd filmpje'; een zinnetje uit een
sketch van Koot en Bie over sexuele voorlichting - en soms zeiden we: 'This
man must be mad,' wat Donner eens tijdens een officieel Nederlands
kampioenschap moet hebben uitgeroepen toen zijn tegenstander Orbaan in de
opening een paard terugtrok naar de eerste rij.
Ook het Duitse 'Patt! Wie ist es möglich!'
stond op ons repertoire, bij voorkeur als een van ons ineens mat stond
- een beroemde kreet van de Zwitserse meester Gereben toen een tegenstander,
in wederzijdse hevige tijdnood en in verloren stelling, plotseling een
paar zetten voor beide spelers had uitgevoerd, en had geroepen dat
het nu pat was - pas nadat hij die remise had aanvaard, en het formulier
had ondertekend, kwam Gereben tot de ontdekking dat het helemaal geen pat
was.
Hier zijn een paar van anderen, deels afkomstig
van een enquête die ik via mijn website hield:
- 'Wat kan de natuur toch mooi zijn.' (Nico Cortlever, als de pointe
van zijn spel aan het licht kwam.)
- 'De ongelukkige meende de bal met het hoofd te moeten spelen, zijn
oude fout.' (Kick Langeweg, om je te laten weten dat je zojuist een ramp
over jezelf had uitgeroepen - het citaat is van Godfried Bomans.)
- 'Get out of Dodge.' Een zinnetje uit Wild West films als Gunsmoke,
uitgeroepen wanneer men een stuk tot de terugtocht dwingt door het aan
te vallen met een stuk van lagere waarde.
- 'Go back to Quebec!', in dezelfde situatie.
- 'Doe maar niet', wanneer de tegenstander een heel simpele dreiging
heeft, bijvoorbeeld mat in 1 of het slaan van een dame.
- 'Het verschil tussen schaken en dammen is dat je bij schaken niet
hoeft
te slaan.' Wanneer men niet meer onder materiaalverlies uitkomt.
- 'Schaken is zo eenvoudig als je het eenmaal onder de knie hebt.'
Bij loperoffers op h7 en andere eenvoudige combinaties.
- 'Het belangrijkste is dat je je best hebt gedaan.' Wanneer men de
tegenstander verpletterend heeft verslagen.
- 'En toch, een verborgen foutje.' Wanneer men vanuit verloren stelling
door een gigantische blunder alsnog gewonnen heeft.
- 'Mijn aangeboren bescheidenheid verbiedt mij verder uit te weiden
over zulk een briljante zet.' Bij een briljante zet.
- 'He's dead, Jim', een zinnetje uit Star Trek, op momenten
dat je totaal gewonnen komt te staan.
- 'These are the knights who say 'Ni, ni,' bij verrassende paardzetten.
Uit Monty Python and the Holy Grail.
- 'Zie het als evolutie in beweging,' bij het spelen van een zet die
grote schade aanricht - een citaat uit een mij onbekende roman.
- 'Naar veuren, daar kan je niets gebeuren,' bij het opzetten van een
wanhoopsaanval (Utrechtse schaakkringen.)
- 'Waiter, there's a horsefly in my soup.' Als er een lastig paard
op d6 of d3 verschijnt.
- 'En Wit (Zwart) gaf gedesillusioneerd op.' Als een van de twee bij
de analyse te lang een verliezende variant wil onderzoeken.
- 'Merkwaardige verschijnselen veroorloven zich de luxe te gebeuren.'
Die hoorde ik zelf eens in Amerika, als ik een weggegeven stuk sloeg. Het
is mijn vertaling van: 'Strange events permit themselves the luxury of
occurring,' een zinnetje van de vooroorlogse Chinese filmdetective Charly
Chan.
- 'Opsturen naar Tim Krabbé.' Als er een zeer vreemde stelling op het
bord verschijnt. (Café Gambiet, Amsterdam.)
In Gereben - Ardiansjah, Schaakolympiade Siegen 1970
(zie diagram) speelde Zwart 70...Dxg4+, waarna hij ook alle
volgende zetten uitvoerde: 71.Kxh6 Dg6+ 72.Kxg6 Hier riep Ardiansjah:
'Pat, remise!' en Gereben, even later, nadat hij het partij-formulier had
ondertekend: 'Patt! Wie ist es möglich!'
© Tim Krabbé, 2002
Index AD Magazine schaakrubrieken
Bovenkant pagina |
Hoofdpagina
schaken |
Hoofdpagina
algemene site