Chess Query Language, waarover ik de vorige week schreef, werd in eerste instantie door Gady Costeff en Lewis Stiller ontwikkeld om te kunnen zoeken naar studies met het thema van het zevende wereld-compositie-toernooi voor landenteams dat momenteel loopt. Dat is geïnspireerd door een bekend grapje.
Wit speelt en wint
S. Koslowksi, 1931
Na 1.g7 gaat de zwarte toren weg en Wit komt niet verder. Maar na
1.Tg7+! Kxh8 2.Th7+ Kg8, met
de beginstelling zonder de loper, wint
3.g7 wèl, dankzij de
mogelijkheid Th8+.
In studiejargon is Lh8 'schadelijke massa';
Wit dwingt Zwart, actief of passief, die op te ruimen, keert dan terug naar
een situatie waarin die massa ontbreekt, en wint.
Wit speelt en wint
D. Gurgenidze, 1996
Ook deze studie werd bij de uitschrijving van het toernooi als
voorbeeld gegeven. 1.Txa5+ Txa5+ 2.Kb2 Txa1 3.h7 d2 4.h8D+ Kb7 wordt
niets, dus: 1.Kb4 Tcb5+ 2.Kc4
Waarom Wit niet met 2.Kc3 Tc5+ 3.Kd2
meteen de schaakjes ontwijkt, wordt pas later duidelijk. 2...Tc5+ 3.Kd4
Td5+ Zwart doet gedwongen zetten. 4.Ke4 Te5+ 5.Kf4 Tf5+ 6.Kg4 Tg5+
7.Kh4 Txh5+ 8.Kg4 Thg5+ 9.Kf4 Tgf5+ 10.Ke4 Tfe5+ 11.Kd4 Ted5+ 12.Kc4
Na
12.Kc3? Txa4 13.Txa4+ Kb7 moet Wit nog een tempo verliezen voor 14.Kd2
12...Tdc5+ 13.Kb4 en de
stelling na 1.Kb4 is weer ontstaan, minus pion
h5. Daarom nu: 13...Tcb5+ 14.Kc3 Tc5+
15.Kd2 Txa4 16.Txa4+ Kb7 17.Th4
en zonder de schadelijke massa op h5 is Tc6 geen redding; Wit wint.
Gurgenidze (tweevoudig individueel wereldkampioen
studie-componeren) had dit idee al vaker fraai uitgewerkt.
Wit speelt en wint
D. Gurgenidze, 1986
Na 1.c7 Te3+ zal Wit pion d3
moeten opgeven, maar eerst wil hij ook
pion h3 kwijt. 2.Kf1! Tf3+ 3.Kg1 Tg3+
4.Kh1 Txh3+ 5.Kg1 Tg3+ 6.Kf1 Tf3+
7.Ke1 Te3+ en pas nu 8.Kd1
Txd3+ 9.Kc1 Tdb3 10.c8D+ Kh7 11.Dxd7+ Kxh6 en omdat veld h3 nu vrij
is, gaat 12.Dh3+! Kg7 (Txh3
13.Kxb2 Th2+ 14.Kc3
Th3+ 15.Kc4) 13.Dc3+ Txc3+ 14.Kxb2
en Wit wint.
Zijn mooiste bewerking had Gurgenidze al veel eerder
gemaakt.
Wit speelt en wint
D. Gurgenidze, 1974
Na 1.hxg7 zou Zwart Lxf7
kunnen spelen als hij geen toren op h8 had.
Die probeert hij met tempowinst weg te spelen. 1...Tg2+! 2.Kf1! Waarom
2.Kxg2 niet voldoet, wordt op zet 19 duidelijk. 2...Tf2+ 3.Kel Te2+
4.Kdl Td2+ 5.Kcl Tc2+ 6.Kbl Tb2+ 7.Kal Txa2+ 8.Kbl Tb2+ 9.Kcl Tc2+
10.Kdl Td2+ 11.Kel Te2+ 12.Kfl Tf2+ 13.Kgl Tg2+ en pas nu: 14.Kxg2!
Txh2+ 15.Kxh2 Lxf7 16.gxf7 Kxf7 17.Pxd7 b3 18.Pe5+ Kxg7 19.Pc4
Dat kon
eerst niet door de mogelijkheid bxa2. Nu wint Wit na 19...b2 20.Pa3 met
zijn overgebleven pion.
Wit heeft Zwarts noodzaak om de schadelijke
massa van h8 te verwijderen, gebruikt om zijn schadelijke
massa van a2 te verwijderen.
© Tim Krabbé, 2004
Index AD Magazine schaakrubrieken
Bovenkant pagina |
Hoofdpagina
schaken |
Hoofdpagina
algemene site