Ergens in de loop van dit jaar (als het ooit nog doorgaat, want het
is al een paar keer uitgesteld), wordt in Bahrein 'de menselijke eer verdedigd
tegen de computer' (Der Spiegel); 'revanche genomen voor het menselijk
ras' (The Telegraph); 'een waterscheiding voltrokken in de jonge
geschiedenis van de computerwetenschap' (CBS); 'door het schaakspelende
deel van de mensheid een poging gedaan het zelfrespect te herwinnen' (International
Herald Tribune); 'tussen twee titanen de laatste strijd van mens tegen
machine uitgevochten' (BBC); 'een tot ontploffens toe opgepompte
reclamestunt voor de schaakcomputer Fritz vertoond' (Tim Krabbé).
Kramnik krijgt er een paar honderdduizend dollar
voor; ik zou het ook doen. Maar schaakcomputers 'schaken' niet. Alleen
al dat altijd weer trots vermelde feit dat de superbreinen vier miljoen
zetten per seconde berekenen! Kramnik één, zegt hij, de opschepper.
Ze doen iets volkomen anders. De match Kramnik - 'Deep Fritz' heeft evenveel
betekenis als een wedstrijd tussen een skiër en een IT-beurskoers
wie het hardst daalt.
Ik hoop wel dat Kramnik als een mens speelt en zich
niet, zoals Kasparov vier jaar geleden tegen Deep Blue, verlaagt tot een
anti-computer stijl. Een koning vecht op zijn eigen voorwaarden. Maar de
manieren waarop computers met anti-computerschaak verslagen kunnen worden,
zijn wèl grappig.
De oude truc was het absolute ontwijken, als een
bokser die voor alles wegdanst, tot de tegenstander uitgeput van zijn eigen
armgezwaai tegen de grond gaat. Maar het kan ook met offers en incorrecte
gambieten. Van juli 1997 tot februari 1998 opereerde er op de Internet
Chess Club onder de schuilnaam mercilous een niet zo
heel sterke speler die honderden partijen tegen computers won, met hetzelfde
simpele recept. Zijn standaardpartij was deze.
K6-Krafty (2693) - mercilous, ICC 1997 (een vijfminutenvluggertje,
net als de volgende partijen.)
1.d4 h6 2.e4 Pa6 3.Pf3 e6 4.Lc4 d6 5.O-O g6 6.Pc3 h5 7.De2 Lh6 8.Lxa6
bxa6 Als je een overval op h1 wilt plegen, dan bel je de politie dat
er brand is op a6. 9.Dc4 Ld7 10.Dxa6 Pf6 11.Lxh6 Txh6 12.e5 Pg4 13.h3
d5 Deze stelling heeft mercilous tientallen malen gehad, ook met omgekeerde
kleuren. Wit staat gewonnen, maar zal hulpeloos ten onder gaan aan de domheid
van zijn eigen gereken. 14.De2 Th7 15.Da6 Tc8 16.Dxa7 (zie diagram)
16...Kf8 Briljant. De dame heeft nu een schaakje op c5, wat de
instorting één zet opschuift - over de horizon van de computer
heen. 17.hxg4 Een schaker zou denken: gevaarlijke open h-lijn,
ik sta al twee pionnen voor, laat dat paard maar. 17...hxg4 18.Pe1 Dh4
19.Dc5+ Kg7 20.Df8+ Nu ziet hij dat het te laat is. 20...Txf8 21.f3
g3 22.Tf2 Dh1 mat.
grouchy (2558) - mercilous, ICC 1997
1.Pf3 d6 2.Pc3 Ld7 3.e3 h6 4.Lc4 e6 5.e4 g6 6.O-O Pa6 7.d4 h5 8.De2
Lh6 9.Lxa6 bxa6 10.Dxa6 Pf6 11.Lxh6 Txh6 12.e5 Pg4 13.h3 Tc8 14.b3 Kf8
15.Tad1 d5 16.Dxa7 Kg7 17.Dc5 (zie diagram) 17...Th7 18.hxg4 hxg4 19.Tfe1 gxf3 20.gxf3 Th1+
21.Kxh1 Dg5 22.Df8+ Txf8 23.Te4 dxe4 24.Pxe4 Th8 mat. Deze partij won
mercilous een keer of twintig.
mercilous - Data (2664) ICC, 1997
1.d3 d5 2.Ld2 Pc6 3.h3 e5 4.g3 Lc5 5.e3 Pf6 6.Pa3 O-O 7.h4 Lxa3
8.bxa3 Dd6 9.Lh3 Lxh3 10.Txh3 Dxa3 11.Pf3 e4 12.Pg5 h6 13.d4 Dd6
(zie diagram)
14.Lb4 Het ultieme wanschaak. Er komt nu weer zo'n horizon-opschuivend
schaakje op c4 in. 14...Dxb4+ 15.Kf1 Tab8 16.Th2 hxg5 Het paard
dreigde te ontsnappen. Na h5 geeft Wit op. 17.hxg5 Pe8 18.Dh5 Db5+ 19.Kg2
f5 20.g6 Df1+ Arm superbrein. 21.Txf1 Pd6 22.Dh8 mat.
mercilous heeft ook honderden malen verloren, maar
waar het om gaat is dat je met dit soort schaak überhaupt van computers
kunt winnen. Het schijnt uitermate moeilijk voor de programmeurs te zijn
om zich tegen de 'mercilous aanval' zoals ze het gingen noemen, te wapenen.
Toen na een half jaar het hele rating-systeem van de ICC door mercilous
dreigde te worden ontwricht, voerde men een regel in die het verbood steeds
dezelfde variant tegen een computer te spelen. Daarop verdween mercilous;
zijn identiteit is nooit bekend geworden.
Maar het kan nog erger, tot volgende week.
© Tim Krabbé, 2002
Index AD Magazine schaakrubrieken
Bovenkant pagina |
Hoofdpagina
schaken |
Hoofdpagina
algemene site