DE DUBBELE DUBBELE VELDONTRUIMING

De rokade is een moeilijke regel. Kotov heeft eens gerokeerd terwijl hij schaak stond; Averbach heeft geprotesteerd tegen een lange rokade die hij met zijn toren op b7 verhinderd dacht te hebben; Kortsjnoi heeft de arbiter gevraagd of hij wel mocht rokeren als zijn toren aangevallen stond; Short heeft gerokeerd terwijl zijn koning een aangevallen veld passeerde; Réti en Tal hebben gerokeerd met een toren die al gespeeld had; Heidenfeld heeft eens lang gerokeerd nadat hij eerder in de partij kort had gerokeerd, en Fine, Tartakower en Boleslavsky hebben analyses gepubliceerd met rokades van koningen die al gespeeld hadden.
    Toch was er op dit gebied nog iets nieuws mogelijk.

Moiseenko - Gagunashvili, Europees kampioenschap, Istanbul 2003
1.d4 d5 2.c4 c6 3.Pc3 Pf6 4.Pf3 dxc4 5.a4 Lf5 6.Ph4 Ld7 7.e3 b5 8.Pf3 e6 9.Pe5 a5 10.Df3 Ta7 11.g4 h6 12.h4 Lb4 13.Ld2 De7 14.g5 hxg5 15.hxg5 Txh1 16.Dxh1 Pd5 17.g6 f6 18.Pf7 Lxc3 19.bxc3 e5 20.axb5 exd4 21.Dh8+ Df8 22.Dh2 Ta8 23.Lxc4 dxe3 24.fxe3 Le6 25.e4 De7 26.bxc6 Pxc6 27.exd5 Lxf7+ 28.Kf1 Lg8 29.Lb5 (zie diagram) Hier speelde Zwart 29...0-0-0, herinnerde zich plotseling 10...Ta7, en zocht vervolgens, zoals in zulke gevallen verplicht is, naar een andere zet met de koning. Toen zei Moiseenko: 'Ach, rokeer ook maar.' Een illegale zet die in een serieus toernooi met goedvinden van de tegenstander wordt gespeeld, dat was iets nieuws - maar Moiseev stond er gewonnen genoeg voor. Er volgde: 30.dxc6 Td6 31.Te1 Le6 32.Lf4 Txc6 33.Dh8+ Kb7 34.Db8 mat.

De rokade, de enige zet in het schaken waarbij twee stukken tegelijk van hun plaats komen, maakt aardige effecten mogelijk in problemen.

Mat in 5
Chris Handloser
Speciale Vermelding, TK-60 JT, 2003

1.0-0! h5 2.Pe1 h4 3.Lh1 h3 4.Pf3 Kc6 5.Pd4 mat.

Wit maakt hier gebruik van de twee vrijgekomen velden om een 'Indiër' uit te voeren; hij verstopt zijn loper tijdelijk achter zijn paard om pat te voorkomen. Dat Indische idee is van 1845, en die dubbele veldontruiming van 1877, maar tot mijn verbazing waren deze ideeën nooit eerder gecombineerd - in ieder geval kon Hanspeter Suwe, de hoofdredakteur van het geheel aan de rokade gewijde blad König & Turm, geen voorbeeld vinden bij de twintigduizend rokade-problemen in zijn verzameling.

Pas onlangs, ook in König & Turm, werd voor het eerst de dubbele dubbele veldontruiming getoond.

Mat in 4
Andreas Thoma
König & Turm, April 2003

Na de sleutel 1.La4 dreigt 2.Pb4 en 3.Pa6 mat. Zwart heeft twee verdedigingen.
a) 1...d5 Nu faalt een willekeurige koningszet, die De1-a5 mat zou dreigen, op 2...dxc4. Daarom: 2.0-0! om nog steeds De1-a5 te hebben, maar ook op 2...dxc4 3.Dh1! en 4.Dxc6 mat te kunnen spelen.
b) 1...a5 2.0-0-0! om weer De1-a5 te hebben, maar ook na 2...Pf7 (3.De1? Pd6!) 3.Pa1! te kunnen spelen, met onpareerbaar mat door 4.Pb3

© Tim Krabbé, 2003

Index AD Magazine schaakrubrieken
Bovenkant pagina | Hoofdpagina schaken | Hoofdpagina algemene site