Een aardige discussie op het internet ging er onlangs over of het na
1.e4 onbeleefd is om 1...a6 te spelen. Het idee dat er onbeleefde
openingen zouden bestaan is interessant. Je vraagt je meteen af of er equivalenten
zijn in andere sporten. De onderhandse service bij tennis en de demarrage
vanuit het vertrek bij wielrennen lijken me voorbeelden. Het is niet gevaarlijk
voor de tegenstanders, maar de normale gang van zaken wordt verstoord,
en de ergernis daarover bevoordeelt degeen die onbeleefd was.
In die discussie bleek dat sommigen het in internet-vluggertjes
na 1...a6 meteen opgeven omdat ze hun openingsrepertoire dan niet kunnen
oefenen, en het toch nergens om gaat. En hoewel dat natuurlijk nog veel
onbeleefder is dan 1...a6 zelf, ergert het ook mij als ik 1.f3 of 1...
h6 tegen me krijg. Alsof ik merk naar de verkeerde film te zijn gegaan.
Maar zomin als een onderhandse service op zich verliezend
is, zijn zetten als 1...a6 dat. Vooral Engelse spelers hebben dat laten
zien. Basmans 'Borg Defense' (1...h6 en 2...g5 of omgekeerd) is onder het
hoogste niveau goed speelbaar. En er is natuurlijk deze beroemde partij:
Karpov - Miles, Skara 1980
1.e4 a6? De 'St. George'. Het vraagteken staat hier voor slechte
manieren. Karpov was toen regerend wereldkampioen - je bestelt toch ook
geen pizza als de koningin een keer bij je komt eten. 2.d4 b5 3.Pf3
Lb7 4.Ld3 Pf6 5.De2 e6 6.a4 c5 7.dxc5 Lxc5 8.Pbd2 b4 9.e5 Pd5 10.Pe4 Le7
11.O-O Pc6 12.Ld2 Dc7 13.c4 bxc3 14.Pxc3 Pxc3 15.Lxc3 Pb4 16.Lxb4 Lxb4
17.Tac1 Db6 18.Le4 Hier had hij scherper Pg5 moeten spelen, maar
de
verdedigbaarheid van de zwarte stelling is duidelijk in Miles' variant:
18...Le7 19.Dh5 (19.Pxh7 g6 20.Pf6+ Lxf6 21.exf6 Dd4) Lxg5 20.Dxg5 0-0
met gelijke kansen 18...O-O (zie diagram)
Het klassieke loperoffer werkt niet: 19.Lxh7+ Kxh7
20.Pg5+ Kg6! 21.Dg4 f5 22.Dg3 Dd4 en op 23.h3 (23.Pxe6+ Dg4!) komt Zwart
definitief in veiligheid met Kh5! 19.Pg5 h6 20.Lh7+ Na 20.Lxb7
Dxb7 21.De4 staat het gelijk; nu komt Zwart beter te staan. 20...Kh8
21.Lb1 Le7 22.Pe4 Tac8 23.Dd3 En na deze fout wint hij zelfs. 23...Txc1
24.Txc1 Dxb2 25.Te1 Dxe5 26.Dxd7 Lb4 27.Te3 Dd5 28.Dxd5 Lxd5 en Zwart
won makkelijk met zijn pluspion en loperpaar.
Karpovs ergernis over 1...a6 is haast voelbaar.
Maar er zijn nog veel onbeleefdere openingen. In vluggertjes op het
internet, ik durf het nauwelijks te vertellen, heb ik na 1.e4 e5 2.Pf3
Pc6 3.Pc3 Pf6 driemaal 4.Pxe5 tegen me gehad - en alle drie de keren verloren.
Ik wist dat dit gambiet bestond en zelfs in de nomenclatuur
voorkomt (het Müller-Schulze- of Ierse gambiet) maar wie schetst mijn
verbazing toen ik in de databases naar deze flauwekul zocht, en tweeduizend
partijen vond waarin een computer genaamd Brause 4.Pxe5 op de internet-schaakclub
heeft gespeeld—en daarbij 74 % heeft gescoord. Uitsluitend in vluggertjes,
niet tegen grootmeesters, maar wel tegen meesters en spelers daar niet
ver onder. Een klaarblijkelijk hardnekkige Bulgaarse meester, Dorobanov,
maakte met Zwart in meer dan 100 Ierse gambieten tegen Brause minder dan
40 %.
Om te illustreren hoe levensgevaarlijk dit onbeleefde gambiet in vluggertjes
kan zijn een paar internet-partijtjes. (De namen zijn 'handles'.)
Brause - Lennon, 1998: 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Pc3 Pf6 4.Pxe5 Pxe5 5.d4
Pc6 6.d5 Pb8 7.e5 Pg8 8.d6 c6 9.Lc4 Dh4 10.Lb3 f6 11.O-O fxe5 12.Te1 Df6
13.Dh5+ Dg6 14.Txe5+ Kd8 (zie diagram) 15.Lf7 Pf6 16.Lxg6 en
Zwart, een FIDE-meester, gaf het op.
In de volgende partij is Wit een vrouwen-grootmeester, en Zwart een
internationaal meester:
evbad - MrGekko, 1997
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Pc3 Pf6 4.Pxe5 Pxe5 5.d4 Pc6 6.d5 Pe5 7.f4 Pg6
8.e5 Pg8 9.d6 cxd6 10.exd6 Df6 11.Pb5 Kd8 12.Le3 Ph6 13.Dd2 Pf5 14.Da5+
b6 15.Lxb6+ en Zwart gaf het op.
Nog een hardhandige:
YIP - Platipussy, 1999
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Pc3 Pf6 4.Pxe5 Pxe5 5.d4 Pc6 6.d5 Pb8 7.e5 Pg8
8.d6 cxd6 9.exd6 Df6 10.Pb5 Pa6 11.Lc4 g6 12.O-O Lh6 13.Te1+ Kd8 14.De2
en Zwart gaf het op. Wat hij precies is laten we in het midden.
Het verhaal gaat dat men de uitvinder van het Ierse gambiet op zijn sterfbed vroeg hoe hij eigenlijk op het idee was gekomen, en dat hij antwoordde: 'Ik zag niet dat hij gedekt stond.'
© Tim Krabbé, 1999
Index AD Magazine schaakrubrieken
Bovenkant pagina | Hoofdpagina
schaken | Hoofdpagina
algemene site |