Spelers die remise afspreken, doen meestal wat obligate zetten. Sommigen,
vooral jeugdspelers, willen er nog wel eens iets leuks van maken. Zo is
de partij 1.e3 a5 2.Dh5 Ta6 3.Dxa5 h5 4.Dxc7 Tah6 5.h4 f6 6.Dxd7+ Kf7
7.Dxb7 Dd3 8.Dxb8 Dh7 9.Dxc8 Kg6 10.De6 pat een paar keer in toernooien
voorgekomen, en de partij 1.d4 d6 2.Dd2 e5 3.a4 e4 4.Df4 f5 5.h3 Le7
6.Dh2 Le6 7.Ta3 c5 8.Tg3 Da5+ 9.Pd2 Lh4 10.f3 Lb3 11.d5 e3 12.c4 f4 pat
nog vaker - zelfs een keer in het kampioenschap van de DDR, wat op zich
al een reden zou zijn geweest om die staat op te heffen. Beide partijtjes
zijn bedacht door de grote Amerikaanse puzzelkoning Sam Loyd, de eerste
in 1866, de tweede in 1906. Het zijn allebei tot op heden onverbeterde
records; de snelste patpartijen mèt en zonder slagzetten.
Soms ook kopiëren de remise-afsprekers een
spectaculaire remise uit het verleden, zoals in de voorlaatste ronde van
het 'Young Masters' toernooi in Groningen, eind vorig jaar. De Hongaar
Bokros had aan remise genoeg om het toernooi te winnen, en zijn landgenoot
Horvath gaf hem die als volgt.
Horvath - Bokros, Groningen 1999
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Pf6 4.Pg5 Lc5 5.Pxf7 Lxf2+ 6.Kxf2 Pxe4+
7.Kg1 Dh4 8.g3 Pxg3 9.hxg3 Dxg3+ 10.Kf1 Tf8 11.Dh5 d5 12.Lxd5 Pd4 13.Dh2
Dg4 
14.Dxe5+
Le6 15.Lxe6 Df3+ 16.Kg1 Pe2+ 17.Kh2 Df2+ 18.Kh3 Df3+ 19.Kh2 Df2+ 20.Kh3
Df3+ 21.Kh4 Df2+ 22.Kh5 Txf7 23.Lxf7++ Kxf7 24.Th2 Df3+ 25.Kh4 g5+ 26.Dxg5
Tg8 27.Dh5+ Dxh5+ 28.Kxh5 (zie diagram)
Er volgde 28...Pg3+ 29.Kh4 Pf5+ 30.Kh5 Pg3+
(28...h6 29.d4)
31.Kh4 remise.
Horvath en Bokros volgden daarmee een vrij bekende
partij die Mikhail Tal met Zwart, in de loop van 1968 en 1969, speelde
tegen de lezers van het Sovjet jeugdblad 'Pionerskaja Pravda'. Het verschil
was dat de pioniers de zetherhaling van zet 18-20 hadden overgeslagen,
en dat het slot vanuit het diagram toen anders was: 26...Pg3+ 27.Kh6
Pf5+ 28.Kxh7 Tg7+ 29.Kh8 remise.
Lovenswaardig, deze historische kennis bij de jonge
Hongaren, maar net als spiekende scholieren die de fouten mee overschrijven,
kopieerden ze ook de enorme blunder die Tal in het diagram maakte. Hij
had namelijk, inplaats van remise te nemen met Pg3+, mat in zes zetten
kunnen geven, zoals een der pioniertjes, Vadim Brodsky, een paar maanden
na de partij liet zien: 26...Pf4+! 27.Kh6 (27.Kh4 h5 en Tg4 mat) Tg6+ 28.Kxh7
Tg7+ 29.Kh6 (29.Kh8 Pg6 mat) Kg8 en mat in 2 zetten door Tg6.
Er is een andere beroemde remisepartij waar iets dergelijks mee aan
de hand is:
Hamppe
- Meitner, Wenen 1872
1.e4 e5 2.Pc3 Lc5 3.Pa4 Lxf2+ 4.Kxf2 Dh4+ 5.Ke3 Df4+ 6.Kd3 d5 7.Kc3
Dxe4 8.Kb3 Pa6 9.a3 Dxa4+ 10.Kxa4 Pc5+ (zie diagram) 11.Kb4 a5+
12.Kxc5 (de vluchtpoging 12.Kc3 is te gevaarlijk; 12...d4+ 13.Kc4 b6
14.Kd5 f6 en Wit gaat mat of moet met 15.Dh5+ en Dxe5 de dame teruggeven.)
12...Pe7 13.Lb5+ Kd8 14.Lc6 b6+ 15.Kb5 Pxc6 16.Kxc6 Lb7+ 17.Kb5
(17.Kxb7 Kd7 18.Dg4+ Kd6 en Wit gaat mat) La6+ 18.Kc6 Lb7+ remise.
In 1957 deed de volgende partij de ronde als voorbeeld van een zeldzaam
toeval.
Frauenfelder - Gschwend, Jeugdkampioenschap van Zwitserland 1956
1.e4 e5 2.Lc4 Pc6 3.De2 Pa5 4.Lxf7+ Kxf7 5.Dh5+ Ke6 6.Df5+ Kd6 7.d4
Kc6 8.Dxe5 Kb6 9.Pa3 a6 10.Dxa5+ Kxa5 11.Pc4+ Kb5 12.a4+ Kxc4 13.Pe2 Lb4+
14.Kd1 Lc3 15.b3+ Kb4 16.Pxc3 Kxc3 17.Lb2+ Kb4 18.La3+ Kc3 19.Lb2+
en remise.
Dezelfde partij met verwisselde kleuren! Veertig
jaar later heeft Frauenfelder bekend dat Gschwend tijdens dat kampioenschap
bij hem logeerde, en dat ze, na allebei in de vorige ronde smadelijk te
hebben verloren, deze remise afspraken.
Ook van Hamppe-Meitner levert mijn database een
aantal kopieerlustigen - maar navolgers moeten wel goede afspraken maken.
Vanuit het diagram hierboven kan Wit namelijk met 11.Kb5 (inplaats
van Kb4) een gevaarlijke winstpoging doen. Zwart moet dan kiezen uit twee
pogingen om weer terug te komen in Hamppe-Meitner, a5 en Pe7. Alleen dat
laatste is dan goed; na 11...Pe7 zou 12.Kxc5 a5! de zetverwisseling voltooien,
maar 12.De2 is ooit aangegeven door Heidenfeld als winstzet voor Wit. Met
12...a5! 13.Dxe5 Pa6! kan Zwart dan echter toch remise maken; 14.Ka4 Pc5+
15.Kb5 Pa6 enz.
Na 11...a5? heeft Wit drie mogelijkheden.
12.Kxc5 Pe7 is weer Hamppe-Meitner en dus remise; 12.De2 Pe6! wordt ook
remise (13.Ka4 Pc5+ 14.Kb5 Pe6 enz.), maar in 1983 bleek in een correspondentiepartij
Wind - Winckelman dat Wit kan winnen met 12.b4! Er volgde 12...Pe7
Of 12...axb4 13.Kxc5 en Wit ontsnapt via b4; of 12...Ld7+ 13.Kxc5 en nu
kan Zwart niet beide ontsnappingen via b4 (na bxa5) en via d5 verhinderen.
13.bxa5
Pc6 14.Kxc5 Txa5+ 15.Lb5 Le6 16.c4 (Ook 16.Pf3 is goed.)
16...d4
17.Pf3 f6 Of 17...0-0 18.d3 Ld7 19.Ld2 b6+ 20.Kd5 f6 met een matdreiging
in 2, maar na 21.Ph4 ontsnapt Wit via e4. In de partij, na f6, volgde 18.Pxd4
en Zwart gaf het op wegens 18...exd4 19.Te1 Kd7 20.Txe6 enz.
© Tim Krabbé, 2000
Index AD Magazine schaakrubrieken
Bovenkant pagina | Hoofdpagina
schaken | Hoofdpagina
algemene site |
