De vorige week schreef ik over het ontstaan, in 1921 en 1922, van de beroemde Réti-paradox. Wit jaagt met grote achterstand twee doelen na, maar omdat hij ze tegelijk kan najagen, lukt het hem één ervan te verwezenlijken. Eén van die doelen is altijd het inhalen van een pion die onderweg is naar het promotieveld. In Réti's oerstudie was het andere doel het laten promoveren van een eigen pion, maar dat kan ook iets anders zijn, zoals al in het jaar van eerste publicatie van Réti's studie getoond werd.
Wit speelt en maakt remise
G. Bernhardt, 1922
1.fxg4 Wit moet in ieder geval g3 uitschakelen. 1...axb6 2.Kb7 Dat lijkt een vruchteloze race, maar het is twee races. 2...b5 3.Kc6 b4 4.Kd5 b3 De pion moet steeds blijven vluchten. 5.Ke4 Maar nu moet Zwart vlug 5...Kxg4 doen, want na 5...b2? wint Wit de andere race: Kf4 en Lg3 mat 6.Kd3 remise.
Eén van de bekendste en fraaiste bewerkingen van de Réti-race is deze:
Wit speelt en maakt remise
A. en K. Sarychev, 1928
1.Kc8 De paradox ten top. Wit blokkeert zijn eigen pion, en duwt als het ware de zwarte pion naar het promotieveld. Maar 1.c8D Lf5+ 2.Kc7 Lxc8 zou verliezen. 1...b5 2.Kd7 Lf5+ 'Anders Ke6,' schreef ik dommig in de magazine-versie, maar Rick van der Pluijm wees me erop dat na 2...b4 3.Ke6? Ke4! volgt en Zwart wint. 3.Kd6 b4 4.Ke5 Kg4 5.Kd4 en de pionnen worden tegen elkaar geruild - remise.
Veel minder bekend is dat één van de Sarychev-broers een halve eeuw later met een andere partner nog eens een erg geestige variatie op die studie heeft laten zien.
Wit speelt en maakt remise
A. Sarychev en V. Israelov, 1979
1.Lf1 h2 2.Lg2 b5 3.Kf6 Niet meteen e4, want na dxe4 promoveert er een zwarte pion. 3...b4 4.e4 Het juiste moment; na 4.Ke5 b3 5.e4 b2 is Wit te laat. Zwart heeft nu de keus, maar wat hij ook doet; steeds versnelt een aftrekschaak één van Wits races. 4...dxe4 Of 4...b3 5.exd5 b2 6.d6+ Kb8 7.d7 Kc7 8.Ke7 remise. 5.Ke5 b3 6.Kxe4 b2 en dankzij het aftrekschaak kan Wit weer een reddende dubbele stap doen. 7.Kd3+ en 8.Kc2 met remise.
Een soort record werd bereikt in deze studie.
Wit speelt en maakt remise
V. Pomogalov, 1973
Na 1.Ka7 Lc8 2.Kb8 Le6 3.c8D Lxc8 ligt Wit hopeloos achter op twee pionnen, terwijl zijn eigen pion geneutraliseerd is, en hij ook nog een loper achterstaat. En toch... 4.Kc7 Verbluffend. 4.Kxc8 Kg6 5.Kd7 Kxf6 verliest. 4...Kg6 Na a4 of d5 5.K(x)d6 loopt Wits pion door. En na Le6 5.Kxd6 Lb3 6.Kc5 blijft Zwart zitten met de verkeerde randpion. Maar dat is ook nu het geval: 5.Kxd6 Kxf6 (anders Ke7) 6.Kc5 remise.
© Tim Krabbé, 2005
Index AD Magazine schaakrubrieken
Bovenkant pagina |
Hoofdpagina
schaken |
Hoofdpagina
algemene site