Ooit werd de 800-meter finale bij een Nederlands atletiek kampioenschap ongeldig verklaard omdat er te langzaam was gelopen. Dat vond ik onrechtvaardig; het was toch een kampioenschap en geen recordpoging? De lopers wilden winnen en hadden daartoe de taktiek gevolgd die hun het best leek. Maar bij schaken kan een salonremise óók een taktisch wapen zijn, zeker in een match, en het laffe wanschaak in de match Kramnik - Leko stuitte iedereen tegen de borst. Wat daartegen te doen? Een lezer, Patrick Tjioe, had een idee van verbluffende eenvoud: remise is winst voor Zwart. 'Geniaal', mailde ik meteen terug, maar later had hij nog een beter idee. Winst voor Wit is 5-0; winst voor Zwart 0-2; remise is 1-1. Wit gaat dus als een gek op winst spelen - het schaak van de toekomst! Via 4-0 zakte Tjioe in volgende mails naar 3-0 voor een witte winst, maar ik heb vraagtekens bij zijn plan. Het zou samenspannen in toernooien bevorderen; de eindspel-theorie kon in de prullenbak, maar vooral: het kwaad schuilt niet in de remise, maar in de laffe remise.
Kramnik en Leko gingen te ver; zij hebben de draconische regels op hun geweten die gelden in het toernooi dat momenteel in Sofia gaande is, met Anand, Topalov, Kramnik, Ponomariov, Adams en Polgar. Remise bij overeenkomst is daar verboden. De spelers mogen tijdens de partij niet met elkaar praten en kunnen dus geen remise aanbieden. In slechts drie gevallen, en dan nog via de arbiter, is remise toegestaan: bij eeuwig schaak, herhaling van zetten en in een theoretische remisestelling. Maar die arbiter, samen met een sterke grootmeester, heeft het laatste woord.
Een spreekverbod - maar mag je wel aan je linker oorlel trekken? Dat zou het sein kunnen zijn tot één van die vele remisetjes die de schaaklafaard ten dienste staan. Ik heb er al eens een paar gegeven (zie Het remise-kampioenschap), maar er zijn er tientallen.
Na 1.e4 e5 2.Pf3 Pf6 3.d4 Pxe4 4.Ld3 d5 5.Pxe5 Pd7 6.Pxf7 De7 7.Pxh8 Pc3+ 8.Kd2 Pxd1 9.Te1 Pxf2 10.Lxh7 Pe4+ 11.Txe4 dxe4 12.Lg6+ Kd8 13.Pf7+ Ke8 14.Pd6+ Kd8 enz.(Zaitsev - Karpov, 1966) kan de arbiter een remise-aanbod moeilijk afslaan. Dat is nog drie keer gespeeld, maar in deze variant kan ook 6...Kxf7 7.Dh5+ Ke6 8.Dg4+ Kf7 9.Dh5+ Ke6 10.Dg4+ Kf7 11.Dh5+ Ke6 enz., en dat is elf keer gedaan.
Populair is ook1.e4 d6 2.d4 Pf6 3.Pc3 g6 4.f4 Lg7 5.Pf3 c5 6.Lb5+ 
Ld7 7.e5 Pg4 8.e6 fxe6 9.Pg5 Lxb5 10.Pxe6 Lxd4 11.Pxd8 Lf2+ 12.Kd2 Le3+ 13.Ke1 Lf2+ enz. (44 remises) maar 1.e4 c5 2.d3 Pc6 3.g3 d5 4.exd5 Dxd5 5.Pf3 Pd4 6.Lg2 Lh3 7.Lxh3 Pxf3+ 8.Kf1 Pd2+ 9.Kg1 Pf3+ 10.Kf1 Pd2+ is nog vrijwel ongebruikt (3 keer), terwijl ook voor 1.d4 Pf6 2.c4 d6 3.Pc3 e5 4.d5 Lf5 5.f3 e4 6.g4 Pxg4 7.fxg4 Dh4+ 8.Kd2 e3+ 9.Kxe3 Dg5+ 10.Kf2 Dh4+ 11.Ke3 Dg5+ nog maar aan drie oorlellen getrokken is.
Een erg aardige is 1.e4 e5 2.Pc3 Pf6 3.f4 d5 4.d3 Lb4 5.fxe5 Pxe4 6.dxe4 Lxc3+ 7.bxc3 Dh4+
8.Ke2 Lg4+ 9.Pf3 dxe4 10.Dd4 Lh5 11.Ke3 Lxf3 12.gxf3 De1+ 13.Kf4 Dh4+ 14.Ke3 De1+ 15.Kf4
(zie diagram)
Hier werd remise gegeven in Donner - Kramer, Beverwijk 1952. Zij werden acht maal geïmiteerd, maar met verwisselde kleuren was er ook een voorganger: Zvetkov - Trifunovic, Sofia 1947: 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4.La4 d6 5.c3 f5 6.d4 fxe4 7.Pxe5 dxe5 8.Dh5+ Ke7 9.Lxc6 bxc6 10.Lg5+ Pf6 11.dxe5 Dd5 12.Lh4 Ke6 13.Lxf6 gxf6 14.De8+ Kf5 15.Dh5+ remise. Twee latere remises gingen ook zo, zelfs een Geller - Keres in 1950.
Remiseverbod... kan je spelers verplichten fouten te maken? Maar de erkende remise-schuiver Adorjan zei: 'God zegene degenen die mijn remise-aanbod weigerden - meestal won ik dan. Als het moet, dan vecht je.'
© Tim Krabbé, 2005
|
