Het is een klassieke nachtmerrie. Je gaat bij het ingaan van de laatste ronde aan kop, je hebt hoogste rating van het toernooi, en je moet tegen de zwakste deelnemer.
Berg - Sokolov, Sigeman toernooi, Malmö 2001
Sokolov, de Nederlandse Bosniër, en de Zweed Wedberg hadden 5
uit 8, gevolgd door Timman en Gulko met 4½. Berg stond voorlaatste.
Omdat Wedberg en Gulko tegen elkaar moesten, zou er dus zeker een speler
met 5½ zijn, en als Wedberg won zelfs een met 6. Maar Sokolov gokte
op Gulko, en was tevreden met de gedeelde toernooiwinst.
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.d4 exd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 Lb4 6.Pxc6 bxc6 7.Ld3
O-O 8.O-O d5 9.exd5 cxd5 10.Lg5 c6 11.Df3 Le7 12.Tfe1 h6 Forceert remise.
13.Lxh6 gxh6 14.De3 (zie diagram) Als Zwart nog iets wil, dan
moet hij met Kg7 of Dd6 een pion offeren, maar
echt genoeg compensatie krijgt hij dan niet. 14...d4 is een bekende remise
in deze variant van het Schots; 15.Dxh6 Dd6 16.Dg5+ enz. Sokolov speelde
echter het verschrikkelijke 14...Ld6 Wat hij zich daarbij heeft
voorgesteld is een raadsel, want Wit heeft altijd remise. Nu Pf6 een dekking
kwijt is, heeft hij echter méér. 15.Dxh6 De gebundelde
kracht van dame en loper is nu moordend. 15...Tb8 Beter 15...d4
16.Pe4 Lxh2+ (Pg4 17.Dxd6) 17.Dxh2 en Wit wint, maar niet meteen in de
aanval. 16.Dg5+ Kh8 17.Dh4+ Kg7 18.Dg5+ Kh8 19.Dh6+ Kg8 20.Te3 Na
wat tijdwinnen de beslissende zet. Er dreigt Tf3. 20...Lg4 21.Dg5+ Kh8
22.Dh6+ Kg8 23.Tae1 Er is niets tegen Te5. 23...Lh5 Verliest
meteen, maar ook Txb2, met een wanhoopsaanval op Wits onderste rij, is
kansloos: 24.Te5 Lxe5 25.Txe5 Pe4 26.Lxe4 dxe4 27.Tg5+ Dxg5 28.Dxg5+ Kh7
29.Dh4+ en de loper valt met schaak. 24.Dg5+ Kh8 25.Th3 en Zwart
gaf het op.
Omdat Gulko van Wedberg won, en Timman van De Firmian, wonnen die twee
samen het toernooi, en zakte de arme Sokolov naar de met Wedberg gedeelde
derde plaats.
Hoe is zijn blunder nu te verklaren? Een mogelijkheid
is dat hij teveel wist, en dacht dat hij de partij Romanovsky - Capablanca,
Moskou 1925 volgde, een van de eerste waarin deze Schotse remise op
het bord kwam. Die partij ging echter net iets anders: 1.e4 e5 2.Pf3
Pc6 3.d4 exd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 Lb4 6.Pxc6 bxc6 7.Ld3 d5 8.exd5 cxd5 9.O-O
O-O 10.Lg5 c6 11.Df3 Le7 12.Tfe1 Tb8 13.Tab1 h6 14.Lxh6 gxh6 15.De3 Ld6
16.Dxh6 Tb4 en remise gegeven. Hier was Ld6 wèl goed, omdat
de extra zetten Tb8 en Tab1 waren gedaan. In de slotstelling zou daardoor
op 17.Te3 Lf4! kunnen volgen, waarna Wit alsnog remise moet maken met 18.Tg3+
Lxg3 19.Dg5+ enz.
Merkwaardig dat een speler van het kaliber van Sokolov zo vreselijk
kan verliezen in zo'n oeroude remisevariant, maar er was al eens eerder
een heel rare steen gevallen in deze vijver.
Drimer - Sales, studentenolympiade Leningrad 1960
We gaan terug naar het diagram hierboven, zij het met Ta1 op f1, omdat
Wit in deze partij geen 12.Tfe1 maar Tael gespeeld had, wat voor de volgende
wendingen overigens geen verschil maakt. Na het gewone 14...d4 15.Dxh6
Dd6 16.Dg5+ Kh8 speelde Drimer niet 17.Dh6+ met remise, maar: 17.Txe7
En Zwart gaf het op! Grote verwarring over de hele wereld. In ieder geval
onder kenners van het Schots. Hoe was dat nu mogelijk? Je hoefde helemaal
niet de hele fjord rond te rijden, er was gewoon een brug naar de overkant.
Hoe kon het dat niemand dat ooit had gezien, dat iedereen met remise genoegen
had genomen terwijl je het dus met één klap uit kon maken?
Want na 17...Dxe7 18.Pe4 Tg8 19.Dh6+ Ph7 won Wit met 20.Pf6, en ook 17...dxc3
18.Dh6+ Kg8 19.Lh7+ Kh8 20.Lg6+ Kg8 21.Lxf7+ Txf7 22.Dg6+ Kh8 23.Txf7 was
verloren.
Het duurde niet zo gek lang voor ontdekt werd dat
dit een geval van massasuggestie was, en dat Drimers Txe7 bluf was geweest.
Zwart had ten onrechte opgegeven; na 17...Dxe7 is het nog steeds remise.
Hij moet alleen na 18.Pe4 geen Tg8? doen, maar Pd5 (19.Dh6+ Kg8 20.Pf6+
Pxf6 21.Dg5+ is dan weer remise) of nog beter: 18...Pg8! Dan ziet het er
naar uit dat Wit zelfs verliest, maar met 19.Dh5+ Kg7 20.Pf6! redt hij
het waarschijnlijk nog. 20...Pxf6 21.Dg5+ is dan weer het bekende eeuwig
schaak, en na Kxf6 21.Dh4+ Ke6 22.Te1+ Kd7 23.Txe7+ Pxe7 24.Dxd4+ zal Wit
wel voldoende compensatie hebben voor het stuk.
© Tim Krabbé, 2001
Index AD Magazine schaakrubrieken
Bovenkant pagina |
Hoofdpagina
schaken |
Hoofdpagina
algemene site