Van alle technische schaakrecords is dat van 'het grootste aantal dames' het meest populaire - en dus ook het meest vervalste. De bekendste fake is de vijf-dame partij Aljechin - Grigorjev, Moskou 1915, waarvan al meer dan een halve eeuw vaststaat dat Aljechin hem verzonnen heeft, maar die desondanks nog steeds als echt de ronde doet.
Tot dit jaar kende de hele schaakgeschiedenis slechts drie vijfdame-partijen waarvan vaststond dat ze onder serieuze omstandigheden waren gespeeld. Maar in 2005 kwamen er binnen enkele maanden twee bij. De aardigste was deze; ook omdat de twee dames van de drie wonnen.
Wit aan zet
Hickl - Sokolov, Mainz 2005
56...Dxf1+ 57.Lxf1 Pf6 58.D4f8+ en Zwart gaf het op.
Maar meer dan vijf - is dàt wel eens gebeurd? Lang geleden heb ik mijn duit in het zakje gedaan door een uit de hand gelopen analyse van het Marshall gambiet waarin zes dames gelijktijdig verschenen als Van Hall - Krabbé, Amsterdam 1963 de wereld in te sturen, maar er is ook dit partijfragment gepubliceerd waarin dat echt zou zijn gebeurd.
Zwart aan zet
Nesis - Koshnitsky, Moldavië 1960
Er zou zijn gevolgd: 1...Dd1 2.Pb7 Da4+ 3.Pa5 Dg7 4.Db7 De1 5.d8D en Zwart gaf het op; ook hier winnen de minste dames. Plausibel - maar fragmenten zijn dubieus, zeker van spelers van wie de databases geen andere partijen uit die periode geven, en uit een ongenoemd toernooi in een ongenoemde stad. Ik heb die stelling, behalve in het Russische schaaktijdschrift waarin in hem vond, nooit ergens anders gezien, maar vrij bekend is wèl een partij geworden met zeven dames.
Sumpter - King, Sydney 1965
1.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 e6 5.Pc3 Dc7 6.Le2 a6 7.O-O b5 8.Kh1 Pf6 9.f4 b4 10.e5 bxc3 11.exf6 cxb2 12.fxg7 bxa1D 13.gxh8D Dxa2 14.Dxh7 a5 15.h4 a4 16.h5 a3 17.h6 Db1 18.Dg8 a2 19.h7 a1D 20.h8D Db4 21.Le3 Pxd4 22.Lxd4 Daa3 23.Lh5 d5 24.f5 La6 25.fxe6 O-O-O 26.Txf7 Dca5 27.c3 Dd6 28.Lg4 Te8 29.e7+ Kb8 30.exf8D
(zie diagram)
en Zwart gaf het op.
Dit is vaak als heuse partij gepubliceerd, hoezeer hij ook onechtheid ademt. Zettenlang, van de 14e tot de 18e, laat Wit een beslissend Pb5 na; 23.Dxf7+ is mat in drie; 24.Lxf7+ of 25.Lxf7+ wint meteen, en met 26...Le7 had Zwart ineens weer remise kunnen maken.
Onlangs kreeg ik contact met Peter Donovan, een Australiër die deel uitmaakte van een groepje studenten aan de universiteit van Sydney die zich een tijdlang bezighielden met dit soort schaakverzinsels. Eind 1962 riep Donovan de schaker Jim Sumpter in het leven, geïnspireerd door een serie reclames van het kledingbedrijf Reuben F. Scarf, waarin 'Jim Sumpter, captain van het Australische schaakteam', werd opgevoerd als iemand die altijd Scarf-pakken droeg. Een jaar of tien lang stuurden Donovan en trawanten Sumpter-partijen de wereld in, vaak ook tegen Scarf. De zevendamepartij, bedacht door Donovan's medeplichtige Roger Cook, was hun meest succesvolle creatie.
© Tim Krabbé, 2006
|
Bovenkant pagina
Hoofdpagina schaken
Hoofdpagina algemene site