Deze week wordt Jan Timman vijftig jaar. Hij is de sterkste speler die
Nederland ooit heeft gehad, en na Euwe is hij ook de meest succesvolle.
Timman heeft meer toernooien gewonnen, maar een wereldkampioenschap gaat
nu eenmaal boven alles. De ambitie daartoe had Timman zeker. 'Al moet ik
in een houten tobbe een waterval trotseren, zelfs dan zal ik met de tot
de tanden gewapende inboorlingen die beneden wachten de strijd aanbinden,'
schreef hij in zijn boek 'Het smalle pad'. Hij heeft tweede op de wereldranglijst
gestaan, maar hij had de pech Karpov als leeftijdgenoot te hebben en meteen
daarna in het tijdperk-Kasparov terecht te komen. En toen in 1992 het smalle
pad naar Kasparov openlag, struikelde hij onnodig over de laatste inboorling,
Short.
Timman staat nu lager op de wereldranglijst, maar
hij is nog lang niet uitgeschaakt; hij heeft dit jaar twee toernooien gewonnen.
Euwe speelde in zijn hele carrière nog geen duizend partijen; van
Timman, die hopelijk nog lang zal doorgaan, zijn er nu al 3500 in de databases
te vinden.
Timmans stijl, die ik harmonisch-romantisch zou
willen noemen, is zeer aantrekkelijk. Al gaat er vaak van alles mis (maar
Timman heeft altijd het vermogen bewaard rampen te zien als absurditeiten,
en overwinningen als vanzelfsprekendheden) - zijn partijen geven je het
gevoel dat er een blauwdruk voor is geweest waaruit een majestueus bouwwerk
had kunnen ontstaan. En als dat in de partij zelf niet lukt, dan zijn er
nog altijd de tijdschriften en boeken. Wat diepte en rijkdom van zijn analyses
betreft, sluit Timmans werk als schaakschrijver aan bij de traditie van
grote spelers-analysatoren als Aljechin, Keres en Bronstein.
In de twee partijen die ik van hem koos, kwam Timman
heel dicht bij het creëren van het gedroomde bouwwerk. De analyses
zijn uiteraard gebaseerd op die van hemzelf. Ik zou niet durven.
Timman - Karpov, Bugojno 1978
1.c4 e6 2.Pc3 d5 3.d4 Le7 4.cxd5 exd5 5.Lf4 Pf6 6.e3 O-O 7.Dc2 c6
8.Ld3 Te8 9.Pf3 Pbd7 10.O-O-O Pf8 11.h3 Le6 12.Kb1 Tc8 13.Pg5 b5 14.Le5
h6 15.Pxe6 Pxe6 16.g4 Pd7 17.h4 b4 Karpov dacht hier een uur over na,
wat Timmans hart sneller deed kloppen; 'Ik was van hem snel, efficiënt
spel gewend.' Op 17...Lxh4 volgt 18.f4 Le7 19.Lh7+ Kh8 20.Lf5 'en Zwart
zit lelijk in de verdrukking.' 18.Pe2 Lxh4 19.f4 c5 20.La6 Le7 21.Lxc8
Dxc8 Het kwaliteitsoffer biedt goede verdedigingskansen; Le5 is in
gevaar. Timman besluit op aanval te blijven spelen. 22.Pg3 f6
(zie diagram)
23.Txh6! Pef8 Na gxh6 24.Dg6+ enz. wint Wit snel. 24.Th3 c4
25.Pf5 fxe5 26.fxe5 Dc6 27.Tdh1 Pg6 28.Pd6 Jammer, met Pxg7 kon Wit
meteen winnen, bijvoorbeeld: Kxg7 29.Th7+ Kg8 30.Th8+ enz. 28...Pdf8
29.Pxe8 Dxe8 De aanval is nu afgeslagen, en Wit richt zich op de d-pion.
30.Th5
Dc6 31.Df5 a5 32.e6 Dxe6 33.Dxd5 a4 34.Tc1 c3 35.bxc3 bxc3 36.Txc3 Dxd5
37.Txd5 Pe6 38.Kc2 Kf7 39.Ta5 Pg5 40.Tc6 Pe4? 41.Txa4? Sneller wint
41.Txg6 Kxg6 42.Te5, maar het maakt al geen verschil meer. 42...Pf6
42.Ta7 Pd5 43.Txg6 Kxg6 44.e4 Pb4+ 45.Kb3 Lf8 46.Tb7 en Zwart gaf het
op.
Timman - Vaganian, kandidatentoernooi Montpellier 1985
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Lb4 4.e5 c5 5.a3 La5 6.b4 cxd4 7.Dg4 Pe7 8.bxa5
dxc3 9.Dxg7 Tg8 10.Dxh7 Pbc6 11.f4 Dxa5 12.Tb1 Ld7 Een pionoffer -
anders wordt de zwarte stelling te passief. 13.Txb7 Pd4 14.Dd3 Pef5
15.Pf3 Pxf3+ 16.Dxf3 Tc8? Hij had Lc6 moeten spelen. Vaganjan dacht
dat dat niet ging wegens 17.Tb3 Pd4 18.Dxc3, maar dan volgt Pxb3 en Zwart
blijft een toren voor. 17.Ld3 Lc6 (zie diagram)
Nu volgt al een beslissend offer. 18.Txf7 Kxf7 19.Dh5+ Ke7 20.Lxf5
Tcf8 Op exf5 volgt 21.Dh7+ Ke6 22.Dh6+ Kd7 23.Dd6+ Ke8 24.De6+ en wint.
21.Dh4+
Ke8 22.Dh6 Dc7 23.Dxe6+ Kd8 24.Lh3 d4 25.O-O d3 26.cxd3 Db6+ 27.Tf2
En niet Kh1?? Lxg2+ 27...Kc7 28.Dc4 Th8 29.d4 Db1 30.d5 Na 30.Dxc3
Txh3 31.gxh3 De4 heeft Zwart zowaar compensatie voor de vijf pionnen achterstand.
30...Dxc1+
31.Tf1 De3+ 32.Kh1 Kb8 33. dxc6 Kc7 34.Db4 en Zwart gaf het op.
© Tim Krabbé, 2001
Index AD Magazine schaakrubrieken
Bovenkant pagina |
Hoofdpagina
schaken |
Hoofdpagina algemene site