Van de beroemdste Nederlandse schaakstudie is niet helemaal zeker dat hij door een Nederlander is gemaakt. Het is een geestig dame-eindspelletje uit 1888, dat vaak in overzichten van de mooiste studies aller tijden terechtkomt, met als componist L. van Vliet. Er is maar één, onbetekenende, andere compositie van deze Van Vliet bekend, en hij lijkt ook niet bij de Nederlandse schaakgeschiedenis te horen - bij de voorgangers van Euwe; Speijer, Olland, Marchand, te Kolsté, Oskam, Loman en Davidson wordt hij nooit genoemd. Het onderschrift bij zijn eindspel luidt soms 'Van Vliet, Londen', terwijl ik ook eens gelezen heb dat hij in Californië woonde.
 |
| Wit speelt en wint
L. van Vliet Deutsche Schachzeitung 1888 |
a) 1...Dd5 2.Da4+ Kb6 3.Db3+ Dxb3 4.b8D+
b) 1...Df3 2.Da4+ Kb6 3.Db3+ Dxb3 4.b8D+
c) 1...Dg2 2.Da3+ Kb5 3.Db2+ Dxb2 4.b8D+
d) 1...Dh1 2.Da3+ Kb6 3.Db2+ Ka6 4.Da2+ Kb5 5.Db1+ Dxb1 6.b8D+ Als Zwart zich in die laatste variant tegen zijn lot wil verzetten met 3...Kc7, dan volgt 4.Dh2+ Dxh2 5.b8D+ met een diagonale spies. Zo vertaal ik maar letterlijk het beeldende Engelse skewer waarvoor het Nederlandse schaakjargon niet echt een woord heeft, of het moest het in de studiewereld soms gebruikte enfilade zijn.
Wie was Van Vliet? Naspeuringen leveren weinig op. Hij heette Louis,
heeft geen geboortejaar, en is in 1932 in Londen overleden. Hij zou daar
schaakmedewerker van de Sunday Times zijn geweest, en geen gelegenheid
voorbij hebben laten gaan om zijn mooie studie weer eens in de krant te
zetten. Dat hij Nederlander was, wordt behalve door zijn naam, alleen gesuggereerd
door het feit dat hij in 1889 deelnemer was aan het eerste internationale
toernooi in Nederland. Dat hele toernooi, Amsterdam 1889, is nu alleen
nog bekend om het dubbele loperoffer dat de 20-jarige Lasker in de eerste
ronde tegen Bauer pleegde. Van Vliet deed het niet slecht; hij werd 4e
van de 9, en won van Lasker. Daarna schijnt hij nooit meer in Nederland
te hebben gespeeld. Zijn naam komt tot 1907 nog voor als deelnemer aan
een paar internationale toernooien waar hij steevast op een van de laatste
plaatsen eindigde. Hij won wel partijen van grootheden als Bernstein en
Mieses. Behalve door zijn eindspel is hij alleen bekend
door een bekende verliespartij tegen Nimzowitsch.
Meer biografische gegevens over Louis van Vliet
zijn er niet - maar door zijn dame-eindspelletje zal hij voortleven in
het schaken.
Van Vliet - Lasker, Amsterdam 1889
1.e4 e5 2.Pf3 d6 3.d4 Lg4 4.dxe5 Pd7 Een dubieus gambiet dat
ook tegenwoordig nog wel eens gespeeld wordt, maar niet door grootmeesters.
Voor de pion krijgt Zwart een kleine ontwikkelingsvoorsprong. Waarschijnlijk
was de jonge Lasker overmoedig geworden; hij ging toen deze partij werd
gespeeld met 3 uit 3 aan de leiding. Hij experimenteerde trouwens wel meer in
Amsterdam; die partij tegen Bauer had hij geopend met 1.f4, een zet die
hij later nooit meer in een serieuze partij heeft gespeeld. 5.exd6 Lxd6
6.Le2 Pgf6 7.Pc3 De7 8.Pd2 h5 9.f3 Le6 10.Pb5 Le5 11.c3 Th6 12.Pd4 Tg6
13.Pxe6 (Zie diagram)
13...Txg2 Wel heel brutaal. Dxe6 ging nog wel. 14.Lf1(?)
Na 14.Pd4 Lxd4 15.cxd4 Pg4 16.Pb3 Pf2 17.Kf1 Pxd1 18.Kxg2 Pxb2 kan Zwart
nog vechten, maar na 14.Kf1 is niet te zien wat Zwart nog kan doen. 14...Txh2
Mist de kans die hij toch nog had gekregen. Na 14...Pg4 moet Wit erg oppassen;
het best lijkt dan 15.Lxg2 Dh4+ 16.Ke2 Df2+ 17.Kd3 Pc5+ 18.Pxc5 Td8+ 19.Kc2
Pe3+ 20.Kb1 Pxd1 21.Txd1 Dxg2 en de strijd gaat voort. Nu is het afgelopen.
15.Txh2
Lxh2 16.Pxg7+ Kf8 17.Pf5 De5 18.De2 Pb6 19.Dg2 Pfd5 20.Pc4 Pxc4 21.Lh6+
Ke8 22.Dg8+ Kd7 23.Dxf7+ Kc8 24.O-O-O en Zwart gaf het op.
© Tim Krabbé, 2001
PS: Dank aan Adri Plomp, die mij het volgende bericht stuurde uit
het 'Tijdschrift' van augustus 1932:
"Wij lazen in 'Brit.Chess Mag.' dat
L. van Vliet, de bekende Schaakredacteur van de 'Sunday Times', op hoogen
leeftijd overleden is. Van Vliet was Nederlander van geboorte, maar liet
zich reeds in de tachtiger jaren als Engelschman naturaliseeren. In 1889
nam hij aan het door het V.A.S. georganiseerde meestertournooi deel, waar
hij no. 4 uitkwam, achter Burn en dr. Lasker en vóór Gunsberg. In het
tournooi te Manchester [1890] werd hij no. 19. Na dien wedstrijd kwam hij
nog slechts in Londensche tournooien uit. Hij was een bekende figuur in
'Simpson's Divan', dat in het laatst van de vorige eeuw het verzamelpunt
was van een schare meesters, o.a. dr. Lasker, Teichmann, Bird, Lee, Loman,
Tinsley en O.C. Müller. Van deze meesters zijn dr. Lasker, Loman en
O.C. Müller nog in blakenden welstand."
Waarbij dan weer moet worden opgemerkt dat Van Vliet
ook nog in Oostende 1907 meespeelde.
Index AD Magazine schaakrubrieken
Bovenkant pagina |
Hoofdpagina
schaken |
Hoofdpagina
algemene site