VRIENDEN

Als het waar is dat schaken verbroedert, dan is het verhaal van Erich Zepler en Ado Kraemer een sterk voorbeeld. Beide Duitsers werden in 1898 geboren, beiden werden hoogleraar (Zepler in de electronica, Kraemer in de agrarische economie), en beiden waren geniale probleemcomponisten die vanaf de jaren '20 samenwerkten. In 1951 verzamelden ze hun beste werk in de klassieker Im Banne des Schachproblems; in het voorwoord daarvan benadrukken ze hun 'enger persönliche Verbundenheit'.
    Kraemer was in de jaren '30 SA-man, Zepler was een Jood. Wat niet verhinderde dat Kraemer wel eens ìn zijn bruine hemd bij hem langskwam om samen problemen te bedenken. In 1935 vluchtte Zepler met achterlating van al zijn bezittingen naar Engeland. Hij ging voor het Britse leger werken; zijn vindingen op het gebied van de radio-elektronica werden daardoor toegepast in bommenwerpers van zowel de Royal Air Force als de Luftwaffe. In 1949 werd hij aan de Universiteit van Southampton een van de eerste hoogleraren in de electronica ter wereld. De faculteit waar hij doceerde is nog steeds gehuisvest in de Zepler Building.
    Kraemer kwam na de oorlog in een interneringskamp terecht, waaruit hij onder andere op voorspraak van Zepler voortijdig werd vrijgelaten. In Nederlandse problemistenkringen gaat het verhaal dat Kraemer vlak na de oorlog een probleem naar Probleemblad stuurde, met het verzoek om een eventuele prijs in aardappelen te krijgen uitgekeerd. Zijn inzending werd geweigerd. Maar Zepler en Kraemer maakten in die tijd allang weer samen de prachtigste dingen.
 
Mat in 3
A. Kraemer en E. Zepler, 1948

1.Ke1! Deze krankzinnige sleutelzet ontpent weliswaar Pf6, waardoor mat dreigt (2.Pg4+ Pxh6 3.Pe5 mat), maar geeft Zwart ook vier schaakjes. Echter: 1...Tae8+ 2.Pfxe8+ Tf6 3.d8P mat Of: 1...Tfe8+ 2.Pfxe8+ Pxh6 3.Td6 mat Maar het gaat om: 1...c1D+ 2.Dxc1 h1D+ (Ta(f)e8+ 3.Le3 mat) 3.Lg1 mat en om: 1...h1D+ 2.Dxh1 c1D+ (Ta(f)e8+ 3.Te5 mat) 3.Td1 mat

Schaakprovocatie was een van hun lievelingsthema's.

Mat in 4
E. Zepler, 1935

Het idee is: 1.Ta2+ Dxa2 2.Db4 mat. Maar dat gaat niet, omdat de dame dan gepend staat. Het heeft geen zin die penning met bijvoorbeeld 1.Kf8 te voorkomen, want dan bederft Db2 alles. Zepler schrijft dat hij dit probleem eens liet zien aan een heel goede oplosser die er in een half uur niet uitkwam. 'Toen ik het hem liet zien was hij woedend; hij vond het een flauw trucje zonder enige waarde. Toch is dit nog steeds een van mijn favorieten.'
    Alleen het onwaarschijnlijke 1.Lxf5 werkt. De hoofdvariant is dan: 1...Dxf5+ (1...Db3 2.Le6!) 2.Ke7 Db1 Er zijn geen nuttige schaakjes. En nu de penning er niet meer is alsnog: 3.Ta2+ Dxa2 4.Db4 mat.

Mat in 5
A. Kraemer, 1955


1.Tc8! Txc8 2.Txc2! Txc2+ Op andere torenzetten volgt Dc5 en op tijd mat. 3.De2!! Txe2+ 4.Kh1 en na de offers van twee torens en dame geeft de eenzaam overgebleven pion mat op de volgende zet; 4...Te8 5.fxe8D mat

© Tim Krabbé, 2001

Index AD Magazine schaakrubrieken
Bovenkant pagina | Hoofdpagina schaken | Hoofdpagina algemene site |