Wie tot grote daden is voorbestemd, zal door een eerste daad bekend moeten worden. Soms is die daad geen eigen verdienste. Een half jaar geleden schreef ik over de vijftienjarige Argentijn Gaston Needleman (www.timkrabbe.nl/admag/needleman.htm) die het slachtoffer zou zijn geworden van een bende tegen hem samenzwerende grootmeesters. Een kulverhaal, maar nu kènnen we de veelbelovende Gaston. Hij heeft ondertussen een rating van 2413.
Helgi Dam Ziska van de Far Oer eilanden is ook zo'n veelbelovende vijftienjarige. Hij staat nog maar op 2286, maar ratings kunnen de speelkracht van dat soort jongens zelden bijhouden. Ziska is kampioen der Noordelijke landen in zijn leeftijdsklasse; de eerste Far Oer speler die zo'n succes behaalde. Dat wist de niet-noordelijke wereld niet echt, maar in de eerste ronde van het recente toernooi in Reykjavik werd Ziska, met hulp van Jan Timman, per ongeluk onsterfelijk.
Ziska - Timman, Reykjavik Open 2006
1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 d6 6.g4 h6 7.h4 Le7 8.Tg1 d5 9.Lb5+ Kf8 10.exd5 Pxd5 11.Pxd5 Dxd5 12.Dd3 Een sterk nieuwtje; Le3 was hier gebruikelijk. 12...Lxh4 13.Lc4 Dd7 14.g5 Een tweede pionoffer om de loper van de verdediging af te sluiten. 14...hxg5 15.Le3 e5 Het openen van de diagonaal a2-g8 is gevaarlijk. 16.Da3+ Kg8 17.Pb5 g4 18.Td1 Dc6 19.Pd6 Le7 Misschien redt Le6 nog. Nu staat Wit gewonnen, en hij won ook in één zet - maar dat is niet de reden dat deze stelling de wereld is rondgegaan.
(zie diagram)
Met 20.Lxf7+ Kf8 21.Db3 Lxd6 22.Lg6 (daar was geen verdediging tegen) Le6 en nu het aardige dame-offer 23.Dxe6 Lb4+ 24.c3 Dxe6 25.Td8+ Ke7 26.Lg5+ Df6 27.Lxf6+ Kxf6 28.Txh8 enz. had Wit kunnen winnen. 'Vijftienjarige schopt Timman in twintig zetten van het bord' - dat was een mooie kop geweest. Maar de sensatie werd nog groter. Ziska pleegde met 20.Pxf7 een ander dame-offer, waarna Timman het opgaf. Groot moet de ontzetting van beide spelers zijn geweest toen Ivan Sokolov, die had staan kijken, liet zien dat Zwart gewoon de dame had kunnen pakken: 20...Lxa3 21.Td8+ (21.Pe5+ Dxc4!) Lf8 (had hij dat niet gezien? - Kh7 22.Txh8+ Kg6 23.Pxe5+ enz. verliest inderdaad) 22.Pxe5+ Dxc4 23.Pxc4 Pc6 en Zwart wint. Er zijn enkele tientallen gevallen bekend van spelers die in gewonnen stelling opgaven - Timman is nu, met Najdorf, de sterkste die dat deed.
Dat dit meer was dan een absurd gelukje, bewees Ziska door met +1 gedeeld 30ste tot 46ste te worden, gelijk met Timman. Tegen een andere topspeler bevocht hij een knappe remise in verloren stelling.
Zwart aan zet
Ehlvest - Ziska, Reykjavik 2006
Er dreigt f6. Dxa2 helpt niet, en f6 is 'geen zet', 26...Tb2?! Bluf. 27.f6 Txd2 28.Dxd2 Pxc4 29.Txg5+ Kh8 Nu kon Wit op twee manieren winnen. Het aardigst was 30.De2 exf6 31.Txf6 (miste hij die mogelijkheid?) maar ook goed was 30.Df4 (of Dc1) hxg5 31.Dxg5 exf6 32.Dxf6+ Kg8 33.Dxf7+ Kh8 34.Dh5+ Kg8 35.Dg4+ Kh8 36.h3 en de toren komt er beslissend bij. Maar het voor de hand liggende 30.Dc3 won niet: 30...hxg5 31.fxe7+ Kg8 32.Df6 Pd6! 33.Dxd6 Dd4+ 34.Kh1 De3 35.Df6 Dxe7 36.Df5 Td8 37.h3 Kg7 38.Tf3 f6 39.Td3 De5 40.Dxe5 fxe5 en na nog twaalf zetten remise.
Helgi Dam wordt ongetwijfeld de eerste Far Oer grootmeester.
© Tim Krabbé, 2006
|
Bovenkant pagina
Hoofdpagina schaken
Hoofdpagina algemene site