Vraag en antwoord 181-210

VRAAG EN ANTWOORD 181-210
Volgende (meest recente) V&A (211- )
Vorige V&A (151-180)

210. Tuur V. te hotmail.com, 10 juni 2004
V: Heeft u toen u Egon Wagter die naam gaf in De Grot, bewust een parallel met Vestdijks Anton Wagter (Wachter?) getrokken? Zo ja, was u niet bang dat daar over gezeurd zou gaan worden? Zo nee, hoe kunt u als een Vestdijk-kenner daaraan voorbijgaan?
A: Zie voor de keus van de naam Wagter vraag 66. Natuurlijk was ik mij ervan bewust dat Vestdijk de naam Wachter gebruikt, maar de naam is te gewoon om dat een beletsel te laten zijn. Osewoudt, Laarmans en Havelaar zijn wèl voorgoed ingepikt door hun bedenkers.
V: Wanneer is een schrijver uitgeschreven? Bent u niet bang in herhaling te gaan vervallen? Zult u nog lang interessante verhalen bedenken? Vanaf welke leeftijd wordt schrijven over jeugd en jongere mensen een (zwart-)romantische expeditie, in plaats van een poging tot een realistische beschrijving?
A: Ik hóóp in herhaling te vervallen! 'Heeft weer hetzelfde boek geschreven' is een groot compliment - als de schrijver zijn vaste onderwerp wel steeds op een nieuwe manier uitwerkt. Klaas Gubbels schildert al dertig jaar uitsluitend tafels en koffiekannen - en wordt terecht als één van onze grote schilders gezien.
    'Realistische beschrijving' is het oogmerk van een ander soort literatuur dan waar ik me mee bezig houd. Ik zei het al eerder: de schrijver moet de baas zijn van het verhaal, niet de knecht van de werkelijkheid. Fitzgerald vond zich op zeker moment wel te oud om over 'jonge liefde' te schrijven - een voor mij onbegrijpelijke uitspraak. De leeftijd van mijn hoofdfiguren is in de loop der jaren wel hoger geworden, maar in de roman waar ik nu aan bezig ben is de centrale figuur 22-30 jaar.

209. Steven H. te hotmail.com, 6 juni 2004
V: Waarom is het een gouden ei, en niet van hout bijvoorbeeld?
A: In mijn droom (zie vraag 208) was het van goud.

208. Eva van S. te hotmail.com, 29 maart 2004
V: Hoe kan een normaal denkend persoon een personage als Raymond (Lemorne, uit Het Gouden Ei - TK) verzinnen.
A: Het is normaal om abnormale dingen te verzinnen. Maar er zijn vele Lemornes in de werkelijkheid.
V: Is de droom van het gouden ei fictie, of heeft u dit zelf gedroomd?
A: Ik heb het zelf gedroomd, toen ik 6 of 7 was. Zie ook Red Desert Penitentiary, blz. 57.
V: Het getal 8 is een motief in het boek. Waarom juist dit en niet een ander teken voor eeuwigheid en oneindigheid?
A: Het is ook een teken van verbondenheid, die twee rondjes die aan elkaar vastzitten. Een vrouw die wel enigszins model stond voor Saskia, had als lievelingsgetal 8. Dus werd het ook het lievelingsgetal van Saskia. Daar ben ik toen wat mee gaan spelen. Als het 7 was geweest, dan was ik dáár misschien mee gaan spelen.
V: Hoe gaat het verder met Raymond, komen zijn vrouw en kinderen er nooit achter? Komt de politie nooit onderzoek doen, gaat Lieneke nog op zoek naar Rex, komt er ooit aan het licht wat er met Saskia en later ook met Rex is gebeurd?
A: Ik weet het niet, en het doet er niet toe. Het einde van Het Gouden Ei wordt (zie andere vragen) wel eens 'open' genoemd. Ten onrechte, want alle voor het verhaal wezenlijke vragen zijn aan het slot beantwoord.
V: Is er een boodschap, is er iets wat wij zouden moeten leren van het lezen?
A: Nee.

207. Merel Z. te hotmail.com, 17 maart 2004
V: Hoe roep je de inspiratie op om zo'n mooi boek als De Grot te schrijven?
A: Nico Scheepmaker zei eens: inspiratie maak ik door een leeg vel in de schrijfmachine te draaien. Hij zei ook: 'Ik heb Johan Cruijff vaak heel geïnspireerd zien voetballen. Maar dat was wel altijd op zondagmiddag tussen twee en half vijf.' Om het zelf nog wat ontmoedigender te zeggen: kunst is werk. Niets is zo inspirerend als de noodzaak om brood op de plank te krijgen. Een briljante geest doet de rest.
V: De kaft is erg toepasselijk, zoekt u die bij het boek uit?
A: Ik heb inspraak, en de ontwerper (in dit geval Tessa van der Waals) is geïnteresseerd in wat ik te zeggen heb, maar gaat daarna gelukkig haar eigen gang.
V: Gelooft u in ware liefde zoals het in dit boek voorkomt?
A: Het is meer: mythische liefde. Ik weet niet of ik daarin 'geloof' - ik vind het een mooi gegeven om in verhalen te gebruiken.

206. Annelotte V. te hotmail.com, 17 januari 2004
V: Na de eerste drie hoofdstukken van De Grot komt er een vierde dat over totaal andere personen gaat, behalve dat er ook 'iets' met stenen in voorkomt. Wat heeft hoofdstuk 4 met de rest van het boek te maken?
A: Het boek is van de lezer; als hoofdstuk 4 er voor jou niets mee te maken heeft, dan hééft het er niets mee te maken.

205. S. de B. te hotmail.com, 4 januari 2004
V: Is Het Gouden Ei een roman of een novelle? Het heeft meer dan één hoofdpersoon, het heeft twee verhaallijnen (kenmerken van roman) en het heeft minder dan honderd bladzijdes (kenmerk van novelle).
A: Dat kan bij grensovergangen dus zomaar ineens veranderen - in Frankrijk, Polen en Japan haalt het boek met gemak de honderdtwintig.

204. Alain B. & Ricardo G. te hotmail.com, 4 november 2003
V: Hoe kwam u er op uw veertiende achter dat u schrijver wilde worden?
A: Een plotseling weten vanuit het niets. Zoals je op het eerste gezicht verliefd kunt worden. Hoewel, niet helemaal uit het niets. Mijn broer en ik werden in ons gezin sterk in artistieke richting gestimuleerd.
V: Uw hele familie schildert. U zelf ook, en zo ja, wat en waarom? En zo nee, waarom niet?
A: Ik schilder niet - dat je niet alles kunt doen in je leven lijkt me een goed genoege reden.
V: Hoe lang doet u gemiddeld over een boek?
A: Dat is zo verschillend dat een gemiddelde niets zegt. Kan 3 maanden zijn, maar ook 4 jaar.

203. Sanne S. en Marloes M. te hotmail.com, 4 november 2003
V: Wat zijn de belangrijkste onderwerpen van uw werk?
A: Liefde, dood, de Ronde van de Moint Aigoual, het falen van 29...Td1 op 30.Df7!!

202. R. en T. te planet.nl, 16 oktober 2003
V: Er is een nieuwe Engelse vertaling van 'Het gouden ei'. (The Vanishing, Sam Garrett - TK.) Wat was er eigenlijk mis met de oude vertaling?
A: Alles. Breek me de bek niet open. Die eerste vertaling was gemaakt door een beunhaas, op wie ik met genoegen broodroof heb gepleegd - ook door mijn toedoen zal ze, in ieder geval van het Nederlands Literair Productie- en Vertalingen Fonds, geen werk meer krijgen.
    Als ze iets niet wist, dan koos ze uit drie oplossingen. Ze sloeg het over (soms passages van meer dan honderd woorden); ze vertaalde letterlijk ('met de pet ernaar gooien' werd 'throwing their hats about' - een onbedoeld zelfportret); of ze verzon iets: in De Aanslag van Mulisch werd SD (Sicherheitsdienst) Social Democrats. Dat die Social Democrats iemand gevangen houden, in het door de Nazis bezette Nederland, deed geen belletjes op haar zotskap rinkelen.
    Sam Garrett, die de nieuwe vertaling maakte, is een uitstekende, gewetensvolle vertaler. Als hij iets niet weet, dan gaat hij uit op informatie.
V: Betekent dit dat een slechte of goede vertaling doorslaggevend is voor het succes van een schrijver in het buitenland?
A: Ik vrees dat de kwaliteit van de vertaling daar weinig invloed op heeft.

201. Jolien S. te zonnet.nl, 18 september 2003
V: Mag ik wat vragen en antwoorden van uw site gebruiken om ze te verwerken in mijn boekverslag?
A: Natuurlijk - wel graag met bronvermelding en link of web-adres.

200. Velen, vanaf september 2003
V: - Welke mening heeft u over 'toeval' en 'lot'?
- Wat wilt u met uw boeken bereiken?
A: Opvallend vaak kreeg ik deze twee vragen, meestal exact zo geformuleerd. Ik vraag me af of dit betekent dat docenten, inplaats van hun leerlingen op te zadelen met zelfbedachte literatuurliefde bedervende vragen, bij elkaar spieken.

199. Léon M. te hotmail.com, 28 augustus 2003
V: Kunt u mij uitleggen hoe u van tevoren weet dat het zal lukken om over welk onderwerp dan ook een boek te schrijven?
A: Hier raak je een gevoelig punt. Nee, dat weet je niet vantevoren. Als een kunstenaar eerlijk is, dan zal hij moeten toegeven dat hij op het moment van het bedenken van zijn plan, niet kan overzien of hij daar iets van zal weten te maken dat in zijn eigen ogen een 9+ waard is, of dat hij het niet boven de 7- uit zal kunnen tillen. (Zie ook vraag 174.)
    Een bevriende schilder zei me eens: 'Ik maak mijn schilderijen alleen om te zien of het plan dat ik ervoor had, goed was.'

198. Jeroen L. te leijen.net, 20 juni 2003
V: In De Renner staat de zin 'Ik word de 43 en steek de poot van mijn 4 uit om de 19 naar me toe te trekken.' Ik begrijp die poot van 4 niet. Wat bedoelt de hoofdpersoon daarmee? Ik zie een man van 43 met een meisje van 19 voor me. Maar die poot blijft hangen.
A: Een 43 heeft toch een poot? Kijk maar eens onder aan de 4. Daar kan je van alles mee doen, o.a. een 19 naar je toe trekken. Zeker als je suf bent van de inspanning.

197. Anneroos G. te hotmail.com, 5 juni 2003
V: Naar aanleiding van de film De Grot is er in mijn klas een discussie ontstaan over de inhoud van de tas van Egon. Ik denk dat er niets in de tas zat, aangezien Axel van der Graaf tegen Michiel Polak zei dat 'het een reis zonder risico was'. Op internet staat bij bijna alle uitreksels dat er heroine inzat maar daar is niets over terug te vinden noch in de film noch in het boek. Zat er nu iets in of niet?
A: Ten eerste: welke autoriteit hebben internet-uittreksels?
    Ten tweede: Axel kan wel zoveel beweren. (Ten 2a-de: misschien wil hij zich tegenover Polak rechtvaardigen en ten 2b-de: misschien bedoelt hij dat de smokkel zo goed georganiseerd was dat er geen risico was.)
    Ten derde: er zat zeer zeker iets in de tas. In het boek wordt dat in hoofdstuk 3 zo goed als expliciet vermeld. In de film is het minder duidelijk. De filmers hebben hebben voor zichzelf bepaald dat er niets in de tas zat, maar dat lijkt mij om verschillende redenen onlogisch. Axel is er de man niet naar om de liefde tussen zijn twee oude vakantiegenoten te dienen zonder daar voordeel bij te hebben.
    Maar nog veel meer dan Axel had de schrijver redenen om iets in de koffer te stoppen. Het spreekt toch vanzelf dat de twee in hun jeugd gescheiden geliefden grote gevaren moesten doorstaan vóór ze herenigd mochten worden!

196. Gerben B. te gboersma.com, 30 mei 2003
V: Hoe bent U (in Vertraging) op de naam 'Fort Madness' gekomen? Bestaat het echt?
A: Ik was in Australië op een vergelijkbare boerderij die The Folly heette, wat 'dwaasheid' betekent. (En niet ook veulen zoals ik eerder schreef; dat is filly.)

195. Christiaan G. te hccnet.nl, 23 maart 2003
V: Ik geef u volkomen gelijk met het becritiseren van vragen over spanningsbogen, thema's, en recensies. Helaas zit ik er zelf midden in en dat is zeker geen pretje. Lezen doe ik voor mijn plezier en ik vind de benadering op school alleen mijn plezier vergallen.
    Ik heb ook nog een vraag: Denkt u dat u zelf andere schrijvers of schrijvers in wording beïnvloedt met de manier waarop u schrijft en vragen beantwoordt?
A: Twee schrijvers, H. S. en H. D., hebben mij eens verteld dat ze geprobeerd hadden een 'Tim Krabbé-achtige' roman te schrijven. En dan was er die roman van P. S. die gezien kon worden als een poging om twee van mijn romans te combineren.
    Maar om het vager te houden: natuurlijk beïnvloed je - vooral hoop ik dat ik lezende scholieren beïnvloed met mijn antwoorden op vragen, en dat ze daardoor misschien zullen gaan lezen zoals jij - voor hun plezier.

194. Anka S. te 12move.nl, 11 maart 2003
V: Bij het lezen van 'Flanagan of het einde van een beest' kreeg ik de indruk dat u het gewetenloze in Flanagan wist te waarderen en het zelfs tot op zekere hoogte bewonderde. Ik bedacht dat 'Flanagan' de persoon was die u heel stiekem weleens wilde zijn, maar nooit zou kunnen zijn. Daarom verbaasde het mij toen ik in een interview met u las dat u als hoofdpersoon in een boek vaak 'losers' uitkoos (omdat winnaars niet interessant zijn) en u ook Flanagan als 'loser' betitelde. Is Flanagan dan een bewonderenswaardige loser?
A: Of Flanagan een loser genoemd moet worden, en zelfs een bepaald soort loser, is een zaak van de lezer. Een karakter dat je gebruikt voor een roman is daarom nog niet een karakter dat je zelf zou willen zijn. Wat niet wegneemt dat iemand een loser zou kunnen willen zijn, zelfs een niet-bewonderenswaardige.
    Oh, één uur als Flanagan te kunnen zijn...

193. Alfons den B. te hccnet.nl, 10 februari 2003
V: Als het waar is dat Meester Jacobson schaker is in de meest ware zin van het woord, geldt dat dan niet evenzeer voor recensenten, wier gebrek aan talent alleen geëvenaard wordt door hun liefde voor schrijven?
A: Jacobson houdt meer van schaken dan alle literatuurrecensenten bij elkaar van schrijven.
V: Kathy's Dochter vond ik een mooi boek: het boek dicteerde zichzelf en u moest de hoed vasthoudend mee achterop, die indruk kreeg ik.
A: Goed beeld, maar ik moest die brommer wel eerst zeggen waar hij heen moest.

192. Vera van L. te wanadoo.be, 5 februari 2003
V: Hoe heeft in De Grot het kamp in de Ardennen invloed gehad op het leven van Axel, Egon en Marjoke?
A: Je bent aan het verkeerde adres. Een boek is een gesloten geheel, de schrijver heeft daarin alles over zijn personages gezegd wat hij kwijt wil. De lezer is vrij om te interpreteren.

191. Alexandra W. te hotmail.com, 9 januari 2003
V: Ik moet de thema's en motieven uit Kathy's Dochter halen.
A: Laat ze er toch inzitten!

190. Rob K. te chello.nl, 21 december 2002
V: Ik ben momenteel uw boek Kathy' s Dochter aan het lezen. Ik vraag mij af of Belemmerd Uitzicht echt bestaat.
A: Wie denkt dat ik dat boek, dat ik op mijn 19e schreef over mijn liefde met Kathy en dat ik in Kathy's Dochter navertel, verzonnen zou kunnen hebben, maakt mij een groot compliment.

189. Julia I. te wolmail.nl, 14 december 2002
V: Hoe reageerde Laura op Kathy's Dochter?
A: Ik heb me voorgenomen niets te zeggen over de werkelijkheid achter dit boek. Misschien zie ik Laura regelmatig, misschien zie ik haar nooit, misschien is er helemaal geen Laura. De lezers die denken dat ik alles verzonnen heb - die dank ik voor het compliment.

188. Jasper T. te msn.com, 30 september 2002
V: Een aantal van uw boeken is verfilmd. Kathy's Dochter is echter een autobiografie. Zou u dit boek ook op scherm willen zien, of is dat te confronterend?
A: Kathy's Dochter is geen autobiografie; het is een roman met een sterk autobiografische inhoud. Het was niet mijn oogmerk de 'waarheid' recht te doen, maar om een goed boek te schrijven. Ik zou het zeker laten verfilmen, maar de enige filmer die zich meldde, op grond van de eerste recensies, meldde zich weer af toen hij het hele boek had gelezen. Dat verbaast me niet - net als mijn andere 'autobiografische' roman, De Renner, is Kathy's Dochter vooral introspectief. En dat trekt de meeste filmers niet aan.

187. Wanda M. te hotmail.com, 18 september 2002
V: Zitten er in Kathy's Dochter nog meer autobiografische elementen behalve dat uw zoon Esra heet en u van schaken houdt?
A: En de hoofdfiguur heet nog Tim Krabbé ook. Daar wil ik uiteraard mee zeggen, net als in De Renner, dat 'het echt gebeurd is.' Alleen, de schrijver moet de baas van zijn verhaal zijn, niet de knecht van de werkelijkheid. Waar gebeurde details die het verhaal zouden hinderen, moet hij zonder pardon weglaten of veranderen; niet gebeurde details die zijn verhaal zouden helpen, moet hij toevoegen.

186. Mena P. te skynet.be, 20 augustus 2002
V: Heeft het schrijven van een autobiografisch boek als Kathy's Dochter niet veel effect op uw privé leven? Voor onbekende lezers maakt dat uiteraard niet zoveel uit, maar hoe reageren uw familieleden en vrienden? Er waren ongetwijfeld nog personen die u toch goed kennen maar niets van deze affaire afwisten.
A: Het had geen speciaal effect op mijn privé leven. Mijn omgeving reageerde net als bij andere boeken: enthousiast en blij als ze het goed vonden, wat minder blij of met zwijgen als ze het minder goed vonden. Ik denk dat in mijn omgeving het boek, ondanks alle waargebeurdheid, gewoon gelezen is als boek.

185. Brigitte D. te coxin.nl, 1 juli 2002
V: Vindt u de persoon van de schrijver een beetje publiek bezit?
A: Nee, ik heb door het schrijven geen verplichtingen, en de lezers hebben door het lezen geen rechten.
V: Vindt U dat de persoon van de schrijver er bij het lezen van zijn werk toe doet? En zo ja, heeft dat dan konsekwenties? Bijvoorbeeld dat je het werk van een schrijver met foute politieke denkbeelden niet wil lezen?
A: Nee, de persoon doet er niet toe, maar je weet natuurlijk vaak genoeg van hem. Céline en Hamsun hadden foute politieke denkbeelden, maar ze horen tot mijn lievelingsschrijvers. En van de schaakproblemen die de SA-Mann Ado Kraemer maakte, geniet ik enorm.

184. Rob van de V. te planet.nl, 13 mei 2002
V: Culte protestante, diensten iedere zondag om half elf. (De Renner, blz. 7.)
    Is het plaatselijke gekte, verandering van de lucht dat ik als doorsnee-huisvader van drie kinderen een uur lang in Meyrueis heb lopen zoeken naar dit bord? Ik heb het niet gevonden en heb er nog steeds last van.
A: Uw zoektocht is een compliment. De wedstrijd in De Renner werd verreden op 27 juni 1977 - in vijfentwintig jaar worden de bordjes toch wel eens verhangen.

183. Emma D. te tref.nl, 30 maart
V: Mijn leraar Nederlands vertelde mij dat, wanneer je de woorden 'de grot' tegenkomt in de literatuur, je altijd moet denken aan Plato.
A: Nou, ik niet. Dat is alleen zo bij lezers die het vermogen tot onbevangen lezen verloren hebben, en voor wie literatuur altijd moet verwijzen naar vroegere literatuur.
    Zie nog de vragen/antwoorden 169 en 170 op deze pagina.
V: Ik vond deze zin (De Grot, blz. 163) opvallend: "Er was iets gebeurd wat niet had kunnen gebeuren. Zo was het met alles. (...) Maar als de wereld bestond uit gebeurtenissen die niet konden gebeuren, waarom zou Marcie dan niet terugkomen?" Dit lijkt te verwijzen naar Plato's Ideeënwereld. Daarin zegt hij namelijk ook dat wat je voor de werkelijkheid houdt, in wezen slechts een schaduw is van de werkelijkheid. Om deze theorie uit te leggen gebruikt Plato de gelijkenis van de grot.
A: Het lijkt me dat Arthur Nussbaum (in wiens brein deze gedachtengang opkomt) iets anders zegt, namelijk dat de werkelijke wereld niet kan bestaan, omdat van iedere gebeurtenis de kans dat hij zou plaatsvinden verwaarloosbaar klein is. Maar ook als de gedachtengangen van Arthur en Plato overeenkwamen, dan zou dat alleen betekenen dat gedachten tweeduizend jaar geleden dezelfde kant op konden gaan als nu.

182. Marieke den B. te planet.nl, 17 maart 2002
V: Mijn leraar Nederlands zegt dat verdwijning bijna altijd een van uw thema's is. Als ik nou mijn eigen ideeën heb over uw thema's kan hij dat toch niet fout rekenen? Ik vind dit wel een beetje krom, hij kan zich immers niet in mij verplaatsen?
A: Je hebt volkomen gelijk. Jouw leraar heeft niets te zeggen over wat voor jou de thema's van een bepaald boek zijn. Dat heeft zelfs de schrijver niet. Het zien van een thema in een boek kan nooit fout zijn.

181. Gideon den T. te planet.nl, 1 maart 2002
V: Het valt me op dat u alleen in De stad in het Midden (1978) een opdracht hebt staan. Dit doet me goed. Wat een mens schrijft of maakt is voor iedereen die het mooi vindt. Heeft u dat later bewust niet meer gedaan?
A: Ja.
    Een vriend zei destijds: 'Er staat in "Voor Linda". Is het dan niet voor mij?' Hij had gelijk.

© Tim Krabbé 2002, 2003, 2004
Bovenkant pagina
Volgende (meest recente) V&A (211- ) | Vorige V&A (151-180)
Voorpagina